Giám đốc điều hành IMF - bà Kristalina Georgieva từng nói rằng, Covid-19 là một cuộc khủng hoảng chưa từng thấy. Trong một bài viết ngày 20/4, bà đã chỉ ra 3 lý do sau đây:
- Khủng hoảng Covid-19 phức tạp hơn, với những cú sốc về cả sức khỏe và nền kinh tế của chúng ta. Covid-19 cũng đã chặn nhịp sống thường nhật của chúng ta, khiến nền kinh tế dừng lại gần như hoàn toàn;
- Cuộc khủng hoảng này cũng phức tạp hơn, vì chúng ta mới chỉ đang nghiên cứu cách điều trị, ngăn chặn hiệu quả nhất và khởi động lại nền kinh tế của chúng ta;
- Covid-19 thực sự tạo ra khủng hoảng toàn cầu. Đại dịch này không bị ngăn trở bởi biên giới.
Các dự báo về triển vọng kinh tế là rất thảm khốc. IMF dự báo hoạt động kinh tế toàn cầu sẽ giảm trên quy mô mà chúng ta chưa từng thấy kể từ cuộc Đại khủng hoảng. Năm nay, 170 quốc gia sẽ chứng kiến thu nhập bình quân đầu người giảm xuống. Chỉ mới vài tháng trước, khi đại dịch chưa xảy ra, IMF đã dự kiến 160 nền kinh tế sẽ chứng kiến thu nhập bình quân đầu người tăng trưởng tích cực.
Hành động
Các chính phủ trên toàn thế giới đã có những hành động chưa từng có để chống lại đại dịch với mục tiêu cứu dân, bảo vệ xã hội và nền kinh tế của họ. Các biện pháp tài khóa cho đến nay đã lên tới khoảng 8 nghìn tỷ USD và các ngân hàng trung ương đã thực hiện bơm thanh khoản lớn.
Về phần mình, IMF có khả năng cho vay 1 nghìn tỷ USD, gấp 4 lần so với lúc bắt đầu cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008-2009. Nhận thấy đặc điểm của cuộc khủng hoảng này, hành động toàn cầu, sớm và nhanh chóng sẽ có giá trị và tác động mạnh mẽ hơn rất nhiều. Bà Kristalina Georgieva cho biết, IMF đã tìm cách tối đa hóa khả năng của mình để cung cấp nguồn tài chính nhanh chóng, đặc biệt là cho các quốc gia thành viên có thu nhập thấp.
"Chúng tôi đã tăng cường kho vũ khí của mình để chống Covid-19 và thực hiện các biện pháp đặc biệt chỉ trong 2 tháng này" - Giám đốc điều hành này nói.
Những hành động này bao gồm:
Tăng cường gấp đôi khả năng giải ngân nhanh chóng của IMF để đáp ứng nhu cầu dự kiến khoảng 100 tỷ USD. 103 quốc gia đã tiếp cận IMF để tài trợ khẩn cấp và Ban điều hành sẽ xem xét khoảng một nửa số yêu cầu này vào cuối tháng.
Cải cách chương trình Tin tưởng Ngăn chặn và Cứu trợ Thảm họa , để hỗ trợ 29 thành viên nghèo nhất và dễ bị tổn thương nhất (trong đó 23 thành viên ở châu Phi) thông qua việc cứu trợ nợ nhanh chóng. IMF cũng đang làm việc với các nhà tài trợ để tăng 1,4 tỷ USD. "Nhờ sự hào phóng của Anh, Nhật Bản, Đức, Hà Lan, Singapore và Trung Quốc, IMF có thể cung cấp cứu trợ ngay lập tức cho các thành viên nghèo nhất" - Giám đốc IMF nói.
Nhằm mục đích tăng gấp 3 khoản tài trợ ưu đãi của IMF thông qua chương trình Giảm nghèo và Ủy thác tăng trưởng cho các quốc gia dễ bị tổn thương nhất. IMF đang tìm kiếm 17 tỷ USD cho các nguồn vay mới. "Về mặt này, tôi rất háo hức với các cam kết từ Nhật Bản, Pháp, Anh, Canada và Úc với các cam kết hứa hẹn với tổng trị giá 11,7 tỷ USD, đưa chúng tôi đến khoảng 70% nguồn lực cần thiết cho mục tiêu này" - bà Kristalina Georgieva thông tin.
Hỗ trợ giãn nợ song phương chính thức cho các nước nghèo nhất thông qua thỏa thuận đột phá cuối năm 2020 giữa các nước G20. Đây là chương trình trị giá khoảng 12 tỷ USD cho các quốc gia dễ tổn thương nhất. Đồng thời IMF kêu gọi các chủ nợ của khu vực tư nhân tham gia vào các điều khoản và hỗ trợ thêm thêm 8 tỷ USD. Thiết lập một đường thanh khoản ngắn hạn mới có thể giúp các quốc gia củng cố sự ổn định và niềm tin kinh tế.
Đây là gói hành động mà Ủy ban Tài chính và Tiền tệ quốc tế tán thành tuần trước tại các cuộc họp trực tuyến. Điều này đại diện cho một phản ứng chính sách mạnh mẽ. Trên hết, nó cho phép IMF có được khả năng hỗ trợ cho các quốc gia và những nền kinh tế tuyệt vọng ngay tại đây và ngay bây giờ.
Ngăn chặn suy thoái kéo dài
Nhưng còn nhiều việc phải làm và bây giờ là lúc để nhìn về phía trước. Theo Giám đốc, chúng ta cần suy nghĩ kỹ về cuộc khủng hoảng này đang diễn ra ở đâu và làm thế nào chúng ta có thể sẵn sàng giúp đỡ các quốc gia thành viên, chú ý đến cả rủi ro và cơ hội. Giống như chúng ta đã phản ứng mạnh mẽ trong giai đoạn đầu của cuộc khủng hoảng để tránh những "vết sẹo" kéo dài cho nền kinh tế toàn cầu, chúng ta sẽ không ngừng nỗ lực để tránh một cuộc suy thoái kéo dài và đau đớn.
"Tôi đặc biệt quan tâm đến các thị trường mới nổi và các nước đang phát triển" - bà nhấn mạnh.
Các quốc gia này đã trải qua những cú sốc đảo ngược dòng vốn đầu tư, khoảng 100 tỷ USD. Những nền kinh tế phụ thuộc vào hàng hóa đã bị sốc hơn nữa bởi giá xuất khẩu giảm mạnh. Các quốc gia phụ thuộc vào du lịch đang trải qua sự sụp đổ của các khoản thu, cũng như các quốc gia phụ thuộc vào kiều hối để hỗ trợ thu nhập.
Đối với các nền kinh tế mới nổi, IMF có thể hỗ trợ thông qua các công cụ cho vay thường xuyên của, bao gồm cả các công cụ có tính chất phòng ngừa. Điều này có thể đòi hỏi nguồn lực đáng kể nếu áp lực thị trường phát sinh. Để ngăn chặn áp lực lây lan lây, IMF sẵn sàng triển khai khả năng cho vay đầy đủ và huy động tất cả các lớp của mạng lưới an toàn tài chính toàn cầu.
Các thành viên nghèo nhất cần tài chính ưu đãi hơn nhiều. Đỉnh dịch của họ vẫn còn ở phía trước, nhiều nền kinh tế sẽ cần chi đáng kể để giải quyết khủng hoảng sức khỏe, giảm thiểu phá sản và mất việc làm, trong khi phải đối mặt với áp lực tài chính từ bên ngoài.
Nhưng cho vay nhiều hơn có thể không phải là giải pháp tốt nhất cho mọi quốc gia. Cuộc khủng hoảng đang làm tăng thêm gánh nặng nợ cao và nhiều quốc gia có thể thấy mình trên một con đường phát triển không bền vững.
"Do đó, chúng ta cần phải suy nghĩ về các cách tiếp cận mới, hợp tác chặt chẽ với các tổ chức quốc tế khác, cũng như khu vực tư nhân, để giúp các quốc gia vượt qua cuộc khủng hoảng này và nổi lên kiên cường hơn" - Giám đốc IMF cho hay.
Và IMF, giống như các quốc gia thành viên, có thể cần phải mạo hiểm hơn nữa ngoài vùng để xem xét liệu các biện pháp đặc biệt có cần thiết trong cuộc khủng hoảng đặc biệt này hay không.
Chuẩn bị phục hồi
Để đặt nền móng cho sự phục hồi mạnh mẽ, lời khuyên chính sách của IMF sẽ cần phải thích ứng với thực tế phát triển. IMF cần hiểu rõ hơn về những thách thức, rủi ro và sự đánh đổi cụ thể mà mọi quốc gia phải đối mặt khi họ dần khởi động lại nền kinh tế của mình.
Các câu hỏi chính bao gồm thời gian duy trì các biện pháp kích thích và làm thế nào để lan tỏa các chính sách; đối phó với tỷ lệ thất nghiệp cao và lãi suất thấp trong thời gian dài; duy trì ổn định tài chính; và, khi cần thiết, tạo điều kiện điều chỉnh ngành.
"Đây là một khoảnh khắc thử thách nhân loại. Nó phải được phản ứng bằng sự đoàn kết" - Giám đốc nói.
Có nhiều sự không chắc chắn về tình hình tương lai của chúng ta. Nhưng chúng ta cũng có thể đón nhận cuộc khủng hoảng này như một cơ hội để cùng nhau xây dựng một tương lai khác và tốt đẹp hơn.