Quay lại Dân trí
Dân Sinh

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Đến 2025 phấn đấu 75% số xã đạt chuẩn NTM, 20% số xã NTM kiểu mẫu

(Dân sinh) - Tại Hội nghị toàn quốc tổng kết 10 năm xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020, tổ chức ngày 19/10 tại tỉnh Nam Định, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: “Nhìn lại 10 năm thực hiện chúng ta thấy Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới là một chương trình rất đúng, rất trúng, được lòng dân.

"Cần tiếp tục coi nông nghiệp, nông dân, nông thôn là thế mạnh, còn rất nhiều dư địa, là lợi thế trong tiến trình phát triển và hội nhập. Trong 5 năm tới, nhóm đã hoàn thành 19 chỉ tiêu giai đoạn 2010 -2020 cần phải có mục tiêu cao hơn cả về sản xuất, cả về đời sống, môi trường, đặc biệt là hoàn thiện hạ tầng", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh tại Hội nghị toàn quốc Tổng kết 10 năm Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2010-2020 diễn ra sáng 19/10 ở tỉnh Nam Định. Trước đó, Ban chỉ đạo Trung ương các Chương trình mục tiêu quốc gia đã tổ chức 4 hội nghị tổng kết ở các vùng trên cả nước.

Huy động sức mạnh cả hệ thống chính trị, sức mạnh trong dân

Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo Trung ương các Chương trình mục tiêu quốc gia, nêu rõ: Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM bắt nguồn từ Nghị quyết số 26-NQ/TW của Hội nghị lần thứ 7, Ban Chấp hành Trung ương khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn" đề ra mục tiêu "Xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn ổn định giàu bản sắc văn hóa dân tộc; dân trí được nâng cao, môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ thống chính trị ở nông thôn dưới sự lãnh đạo của Ðảng được tăng cường".

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Đến 2025 phấn đấu 75% số xã đạt chuẩn NTM, 20% số xã NTM kiểu mẫu - Ảnh 2.

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam cùng các đại biểu tham dự Hội nghị.

Để thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW, Bộ Chính trị đã giao Ban Bí thư chỉ đạo "xây dựng thí điểm mô hình nông thôn mới trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa". Ban Bí thư đã thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương và thông qua Ðề án về chương trình xây dựng thí điểm mô hình NTM, giao cho Ban Chỉ đạo Trung ương triển khai thực hiện. Đề án đã lựa chọn 11 xã điểm tại 11 tỉnh, thành phố, đại diện cho các vùng khác nhau của đất nước để tổ chức triển khai thực hiện.

Tiếp theo đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 4/6/2010 phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020; đồng thời, phát động Phong trào thi đua "Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới" để tuyên truyền, vận động, huy động các cấp, các ngành, các thành phần trong xã hội và nhân dân cả nước chung tay, góp sức xây dựng nông thôn mới.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Đến 2025 phấn đấu 75% số xã đạt chuẩn NTM, 20% số xã NTM kiểu mẫu - Ảnh 3.

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam cùng các đại biểu tham dự Hội nghị.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, số dân sống ở nông thôn rất lớn, "mà nếu quan tâm tốt tới người dân thì phải làm tốt chương trình xây dựng NTM vì người hưởng lợi rất đông", người khó khăn, người nghèo, gia đình chính sách chủ yếu ở nông thôn, miền núi.

Triển khai Nghị quyết 26-NQ/TW, Chính phủ đã ban hành Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2010-2020 triển khai trên toàn bộ vùng nông thôn Việt Nam, gồm 9.000 xã, 664 huyện của 63 tỉnh, thành phố trên cả nước, được lượng hóa bằng 19 chỉ tiêu, nhóm chỉ tiêu. Đây vừa là mục tiêu phấn đấu, vừa là thước đo, vừa là cơ sở để giám sát kết quả thực hiện. Chỉ tiêu khái quát nhất là đến năm 2020, 50% số xã đạt chuẩn NTM.

Thời điểm Trung ương ban hành Nghị quyết 26-NQ/TW, khủng hoảng tài chính, suy thoái kinh tế khu vực và thế giới. Do vậy, nhìn lại giai đoạn đầu triển khai, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ: "5 năm đầu huy động từ ngân sách Nhà nước rất khó khăn, nhưng chúng ta không nản chí, vẫn quyết tâm. Số xã được công nhận ít. Chính vì khó khăn lúc đó, một số nơi, một số người không tin tưởng". Trong bối cảnh đó, cả hệ thống chính trị vẫn quyết tâm thực hiện chương trình. Đó là kinh nghiệm rất quý trong quá trình tổ chức thực hiện những nghị quyết quan trọng của Đảng. 

"Có thể khẳng định, sau 9 năm triển khai Chương trình xây dựng NTM rất trúng, rất đúng, đi vào lòng người, khai thác được sức mạnh tổng thể của cả hệ thống chính trị kết hợp sức mạnh của từng người dân, tạo nên thành tích to lớn, toàn diện, lịch sử", Thủ tướng phát biểu.

Đó là sự chuyển biến, thay đổi nhận thức sâu sắc của cán bộ đảng viên, toàn xã hội, của người dân về nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Trong 9 năm, cả nước đã huy động được nguồn lực lớn, đến 2,4 triệu tỷ đồng, trung bình mỗi năm huy động tương đương 10 tỷ USD cho phát triển các thiết chế hạ tầng sản xuất, đời sống, văn hóa, xã hội. Bộ mặt nông nghiệp, nông thôn Việt Nam hiện nay, đã thay đổi đáng kể, xanh hơn, sạch hơn, đẹp hơn, nhiều nơi thay đổi đến ngỡ ngàng. Sức dân là vô cùng to lớn trong thành công này.

Trước đó, tối ngày 18/10, tại buổi lễ Tuyên dương điển hình tiên tiến trong phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2011-2020, thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trao Huân chương Độc lập hạng Ba cho hai tỉnh Nam Định và Đồng Nai-hai địa phương có 100% số xã được công nhận đạt chuẩn Nông thôn mới 8 tỉnh, thành phố tiêu biểu là: Hà Nội, Lào Cai, Thái Nguyên, Hà Tĩnh, Lâm Đồng, Quảng Nam, Hậu Giang và An Giang… được trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất. Nhiều Ban, Bộ ngành Trung ương, địa phương cũng vinh dự được trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất như: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Quốc phòng, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội, Bộ Nội vụ, Ban Dân vận Trung ương, Hội Nông dân Việt Nam...

"Cả nước đã làm hàng vạn km đường giao thông nông thôn mà không mất một đồng tiền đền bù giải phóng nào, người dân sẵn sàng hiến đất, thậm chí hiến cả nhà, cả ngày công, tiền bạc", Thủ tướng nói.

Chương trình NTM đã góp phần thúc đẩy sản xuất nông nghiệp phát triển, củng cố chắc chắn thế mạnh các ngành hàng trụ cột: Trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, thủy sản với 3 trục sản phẩm, nhóm sản phẩm quốc gia với trên 10 mặt hàng có giá trị xuất khẩu trên 1 tỷ USD/năm. Nông nghiệp Việt Nam vào tốp đầu châu Á về kim ngạch xuất khẩu. Cải thiện một cách tích cực đời sống của người dân khu vực nông thôn.

Nông nghiệp, nông dân, nông thôn còn nhiều dư địa để phát triển

Kết luận hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu một số điểm tồn tại để rút kinh nghiệm. Đó là sự chỉ đạo chưa đồng bộ, có lúc có nơi cấp ủy, chính quyền chưa sát sao, chưa quyết liệt, làm cho bức tranh phát triển không đồng đều, thậm chí ngay ở những nơi có điều kiện hay trong cùng những điều kiện giống nhau nhưng kết quả lại rất khác nhau.

Các chỉ tiêu phát triển sản xuất, chăm lo môi trường sống cho người dân, củng cố chính quyền ở cơ sở chưa có được kết quả đồng bộ với kết quả phát triển hạ tầng. Ví dụ một số cấp ủy, chính quyền chưa lo cho người dân, chưa sát dân, chưa sát cơ sở, còn ách tắc, còn xa dân. Sự oan ức của người dân ở một số nơi chưa được giải quyết đến nơi đến chốn.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Đến 2025 phấn đấu 75% số xã đạt chuẩn NTM, 20% số xã NTM kiểu mẫu - Ảnh 5.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu tại Hội nghị.

Người đứng đầu Chính phủ cũng lưu ý về môi trường nông thôn đang bị ô nhiễm trầm trọng chưa được giải quyết, đó là rác, nhất là rác thải nhựa và nguồn nước bị ô nhiễm. "Chúng ta phải nhìn nhận những thách thức, nguy cơ đó để quyết tâm hơn, có biện pháp cụ thể hơn, nhất là trước nguy cơ biến đổi khí hậu". Vì vậy, phải tận dụng tối đa các cơ hội phát triển, hạn chế đến mức thấp nhất các nhân tố bất lợi, biến nguy cơ thành cơ hội. 

Theo Thủ tướng, "cần tiếp tục coi nông nghiệp, nông dân, nông thôn là thế mạnh, còn rất nhiều dư địa, là lợi thế trong tiến trình phát triển và hội nhập. Phải mạnh dạn, quyết tâm, dám đặt mục tiêu cao hơn. Các địa phương phải đi tiên phong để phát triển một nền nông nghiệp hiện đại, đặc thù, xây dựng một vùng nông thôn xanh, sạch, đẹp và bản sắc, đáng sống". Xây dựng NTM không chỉ ở đồng bằng mà cả miền núi, làng bản, xã đảo. Thủ tướng cho biết, Chính phủ đã trình Quốc hội để ban hành một chương trình về dân tộc miền núi, để ghép 18 chương trình nhỏ lẻ lại thành một chương trình về dân tộc miền núi, một chương trình quốc gia lớn hơn.

Thủ tướng nhấn mạnh dự kiến phấn đấu đến 2025 có 75% số xã đạt chuẩn NTM,  trong đó có ít nhất 20% số xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, 50% số huyện, thị xã đạt chuẩn hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM, trong đó có 10% được công nhận huyện, thị xã nông thôn kiểu mẫu; có ít nhất 9 tỉnh được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM, đặc biệt chất lượng cuộc sống của cư dân nông thôn được nâng cao, thu nhập bình quân tăng ít nhất 1,8 lần so với năm 2020. 

Chỉ ra một số giải pháp lớn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, phải tiếp tục hoàn thiện, đảm bảo thống nhất các cấp để có được đội ngũ cán bộ chuyên tập trung cho sự tham mưu, chỉ đạo. Hoàn thiện bộ tiêu chí theo hướng tạo khung khổ định hướng để các địa phương phát huy tính chủ động sáng tạo cao nhất, để đạt kết quả tốt nhất. "Các địa phương không được chủ quan, không được thỏa mãn với kết quả ban đầu này, phải luôn nhất quán quan điểm xây dựng NTM chỉ có điểm đầu, chưa và không có điểm kết thúc".

Sau 10 năm triển khai thực hiện, cả nước đã có 4.665 xã (52,4%) được công nhận đạt chuẩn NTM; 8 tỉnh, thành phố đã có 100% số xã được công nhận đạt chuẩn NTM (Nam Định, Hà Nam, Hưng Yên, Thái Bình, Đà Nẵng, Đồng Nai, Bình Dương và Cần Thơ); 109 đơn vị cấp huyện của 41 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM; chương trình hoàn thành trước gần 2 năm so với chỉ tiêu Đảng, Quốc hội giao. Nếu so với mốc thực hiện Nghị quyết 26 năm 2009, thu nhập lúc đó là 9,7 triệu đồng/người, cuối năm 2018 đã đạt 35,9 triệu đồng/người, tăng 3,7 lần. Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 19% năm 2009 xuống còn trên 4% hộ nghèo vào cuối năm nay. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM thực sự đã tạo ra một bước đột phá lịch sử, làm thay đổi diện mạo nông thôn Việt Nam.

 "Tóm lại có 4 vấn đề cốt lõi xây dựng NTM, một là không ngừng nâng cao hơn nữa chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn, miền núi là nhiệm vụ của chúng ta. Hai là, xây dựng miền quê đáng sống, xanh, sạch, đẹp. Ba là, cần phải tiếp tục bảo tồn, phát triển song hành giữa văn hóa,  nét đẹp văn hóa của người dân trong quá trình phát triển và thứ tư, cần tiếp tục xây dựng hệ thống chính trị, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể dưới sự lãnh đạo của Đảng không ngừng vững mạnh để phục vụ nhân dân", Thủ tướng nói. Một chương trình hành động cụ thể sau Hội nghị này phải được chuẩn bị để đưa ra thông qua tại cấp ủy, chính quyền từng cấp, nhất là cấp tỉnh, huyện, nhất là ở những địa phương còn có nhiều huyện, xã chưa đạt danh hiệu NTM. Thủ tướng yêu cầu các địa phương, các ngành hưởng ứng phong trào thi đua đã được phát động "Cả nước chung tay xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025".