Đảm bảo mức sống tốt cho người có công
Theo Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung, các quy định chế độ ưu đãi với người có công với cách mạng và thân nhân trong dự thảo Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi) được rà soát, sửa đổi theo hướng: Chế độ ưu đãi người có công với cách mạng là sự tri ân những người có công với cách mạng, với đất nước nên phải tương xứng, cao hơn các chế độ bảo trợ xã hội khác; chế độ ưu đãi phải xứng đáng với công lao, cống hiến theo từng diện đối tượng, không cào bằng; kế thừa các chế độ trợ cấp, phụ cấp, ưu đãi hiện hành mà người có công đang hưởng và bổ sung các ưu đãi mới như trợ cấp tuất định suất các liệt sĩ trợ cấp hằng tháng đối với người làm nghĩa vụ quốc tế bị địch bắt tù đày sau năm 1975, trợ cấp hằng tháng và bảo hiểm y tế đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ đã tái giá, trợ cấp một lần đối với thân nhân người có công giúp đỡ cách mạng đã chết mà chưa hưởng chế độ.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân: Cần bảo đảm nguyên tắc trợ cấp cho các Mẹ Việt Nam anh hùng sống đàng hoàng
Cho ý kiến về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân bày tỏ sự thống nhất với quan điểm cuả Chính phủ như: bổ sung chế độ trợ cấp hằng tháng và bảo hiểm y tế đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ đã tái giá, trợ cấp một lần đối với thân nhân người có công giúp đỡ cách mạng đã chết mà chưa hưởng chế độ…
Liên quan đến chính sách trợ cấp đối với Bà mẹ Việt Nam anh hùng, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, cần bảo đảm nguyên tắc trợ cấp cho các Mẹ Việt Nam anh hùng sống tốt, sống đàng hoàng chứ không phải "đếm số con" để trợ cấp cho các Mẹ. "Sự hy sinh, mất mát là không thể đong đếm được, một con hy sinh cũng là đau đớn lắm", Chủ tịch Quốc hội nói.
Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cũng đề nghị cần bảo đảm nguyên tắc khi có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, đời sống của người dân được nâng lên thì chế độ chính sách đối với các Mẹ Việt Nam anh hùng cũng cần được nâng lên chứ không chỉ là quan tâm, cải thiện bình thường, phải bảo đảm mức sống tốt cho các Mẹ.
"Tôn vinh không đúng thì sẽ tác động ngược"
Quy định công nhận liệt sĩ thời kỳ đất nước hòa bình (thời bình) cũng là nội dung đáng chú ý trong dự thảo Pháp lệnh. Nói về vấn đề này, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho hay, theo quy định hiện hành, người dũng cảm cứu người, cứu tài sản của Nhà nước và nhân dân khi chết thì được xem xét công nhận liệt sĩ. Thực tiễn áp dụng quy định này, nhiều trường hợp chết đuối nước khi cứu người, cứu tài sản hoặc tham gia phòng, chống bão lũ, chết do tai nạn khi làm nhiệm vụ… dù rất cần phải tuyên dương, ghi nhận trong xã hội song việc được công nhận liệt sĩ làm dư luận xã hội không đồng tình. Trong khi việc cứu người là trách nhiệm và nghĩa vụ của công dân theo quy định của Bộ luật Hình sự (Điều 132: Tội không cứu giúp người đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng).
Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển: Nếu tôn vinh không đúng thì sẽ có tác động ngược trở lại
Đề nghị không công nhận bệnh binh mới là người có công
Một vấn đề Chính phủ xin ý kiến là việc công nhận bệnh binh thời kỳ đất nước hòa bình (thời bình).
Quá trình soạn thảo, các ý kiến đề nghị xem xét bỏ chế độ bệnh binh trong thời bình. Sau khi nghiên cứu, Chính phủ đề nghị sửa đổi và quy định trong Dự thảo Pháp lệnh theo hướng không tiếp tục công nhận bệnh binh mới là đối tượng người có công; trừ các trường hợp làm nhiệm vụ đặc biệt nguy hiểm, cấp bách làm suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên. Bệnh binh mới từ khi Pháp lệnh sửa đổi có hiệu lực, hưởng chế độ theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội. Còn các trường hợp là bệnh binh đang hưởng theo Pháp lệnh hiện hành thì tiếp tục được hưởng theo quy định.
Cơ quan thẩm tra thống nhất với Dự thảo Pháp lệnh vì quân nhân, công an nhân dân đều tham gia đầy đủ các chính sách bảo hiểm xã hội, khi các đối tượng này bị mắc bệnh, bị suy giảm sức khỏe từ 31% trở lên thì được hưởng chế độ theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.
"Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị cần quy định cụ thể trong Dự thảo Pháp lệnh những nhiệm vụ đặc biệt nguy hiểm, cấp bách hoặc Chính phủ phải quy định chi tiết", Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh nói.
Do đó, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết: Sau khi xem xét, Chính phủ sửa đổi tại Điều 14 của dự thảo Pháp lệnh theo hướng chỉ xem xét đối với những trường hợp chết do có hành động đặc biệt dũng cảm thực hiện các công việc đặc biệt nguy hiểm, cấp bách, để cứu người, cứu tài sản của Nhà nước, nhân dân; là những tấm gương, có ý nghĩa tôn vinh, giáo dục và lan tỏa rộng rãi trong xã hội. Những trường hợp khác hướng chuyển sang khen thưởng theo pháp luật thi đua khen thưởng (Huy chương, Huân chương) và thực hiện trợ cấp mai táng hoặc hưởng chính sách tử tuất theo Luật Bảo hiểm xã hội.
Cho ý kiến về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng thời bình có rất nhiều tấm gương điển hình, có công, cơ quan soạn thảo cần rà soát, tính toán thêm và đưa ra những tiêu chuẩn cụ thể. "Các đồng chí cho rằng "lan toả" thì căn cứ nào, phải có tiêu chuẩn cụ thể? Trong cứu người, cứu tài sản, để "tôn vinh, giáo dục" thì phải ở cấp nào mới được công nhận, chẳng hạn được Chủ tịch nước trao tặng phần thưởng, chứ không phải ai cũng được", ông Hiển nêu ý kiến.
Theo ông Hiển, "đây là sự tôn vinh, không chỉ là vấn đề trợ cấp. Nếu tôn vinh không đúng thì sẽ có tác động ngược trở lại".
Đồng ý với quan điểm của Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị cần nghiên cứu, làm rõ đạo lý của việc này. "Hy sinh trong chiến đấu thì rõ ràng là liệt sĩ rồi, nhưng trong thời bình, chúng ta cần cân nhắc, quy định rõ, chứ không phải bất cứ sự mất mát nào cũng được đề nghị là liệt sĩ. Tôi đồng ý là chỉ những trường hợp gắn với hành động đặc biệt dũng cảm, cao cả, có sức lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội thì chúng ta mới xem xét công nhận liệt sĩ. Phải quy định rất chặt chẽ, như thế mới có ý nghĩa tôn vinh, lan tỏa trong xã hội ", Chủ tịch Quốc hội nêu quan điểm.