Khu đền tháp Mỹ Sơn. Ảnh: Hữu Trà.
Trao đổi với phóng viên Thanhnien.vn, ông Phan Hộ, Giám đốc Ban quản lý di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn (huyện Duy Xuyên, Quảng Nam) cho hay, diện mạo khu đền tháp Mỹ Sơn đã thay đổi rất nhiều sau 20 năm kể từ ngày di tích được UNESCO công nhận di sản văn hóa thế giới (1999-2019), nhờ vào quá trình kỳ công nghiên cứu, khảo cổ, trùng tu đầy tâm huyết, trách nhiệm.
Trong đó, đặc biệt là 4 cuộc trùng tu của các chuyên gia, nhà khoa học quốc tế và trong nước kéo dài từ những năm 80 của thế kỷ 20 cho đến nay đã cứu vãn, chống đỡ đến phục hồi bền vững Khu đền tháp Mỹ Sơn.
Theo TS Lê Đình Phụng, Viện khảo cổ học VN, đầu tiên là cuộc dọn dẹp, gia cố, chống đỡ các kiến trúc vào những năm 80 do các kiến trúc sư Ba Lan thực hiện. Về cơ bản, đây là lần "dọn dẹp trả lại mặt bằng" cho các nhóm di tích và tiến hành gia cố các khối kiến trúc còn lại để đảm bảo độ an toàn bền vững bước đầu cho các kiến trúc, thu gom hiện vật bị bom rải thảm năm 1969, tập trung vào thành những bộ sưu tập trưng bày tại nhóm D1-D2.
Các hoạt động trùng tu tiếp theo tập trung vào các kiến trúc thuộc nhóm G do các chuyên gia Italia cùng cán bộ của Viện Bảo tồn di tích (Bộ VH-TT-DL)... thực hiện dưới sự tài trợ của UNESCO từ năm 2006.
Đến năm 2015, Viện bảo tồn di tích hoàn thành trùng tu tháp E7, thuộc nhóm tháp E. Giai đoạn 2015-2020, được sự tài trợ của Chính phủ Ấn Độ, tháp K và nhóm tháp H, A cũng được các chuyên gia Ấn Độ giúp trùng tu. Hiện tháp K và nhóm tháp H đã hoàn thành.
Từng mẫu hoa văn, họa tiết xây dựng di tích Mỹ Sơn được các chuyên gia trong và ngoài nước nghiên cứu chi tiết.
TS Lê Định Phụng đánh giá, việc trùng tu các kiến trúc ở Mỹ Sơn được định hướng "khảo cổ học đi trước một bước" góp phần tôn tạo, trùng tu một cách chân xác nhất diện mạo di tích đã từng được xây dựng trong lịch sử.
Liên quan đến việc trùng tu Mỹ Sơn, TTXVN cho biết, Việt Nam và cộng đồng quốc tế đã có nhiều nỗ lực đáng ghi nhận để Di sản Văn hóa thế giới Mỹ Sơn giữ gìn được bản sắc riêng cũng như những giá trị đích thực cho mai sau. Do đó việc đánh giá, kiểm chứng lại quy trình bảo tồn sau khi trùng tu, tôn tạo di tích thời gian qua và đề xuất giải pháp mới được các nhà khoa học có uy tín trên thế giới đề cập xem như sự đồng lòng của cộng đồng các nhà khoa học trong việc giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa của di sản.
Di tích được gìn giữ, bảo tồn, phát huy theo hướng bền vững, góp phần khẳng định thương hiệu, điểm đến Di sản Văn hóa thế giới Mỹ Sơn trên bản đồ du lịch Quảng Nam và miền Trung Việt Nam.