Theo thống kê, hiện cả nước có khoảng 17 triệu học sinh sinh viên tham gia Bảo hiểm y tế, đạt tỷ lệ 94,2%, trong đó có 12,4 triệu học sinh sinh viên tham gia Bảo hiểm y tế tại nhà trường và 4,6 triệu học sinh sinh viên tham gia Bảo hiểm y tế theo các nhóm đối tượng như người nghèo, cận nghèo, thân nhân người có công và thân nhân công an, quân nhân, quân đội, cơ yếu… Thời gian qua, số lượng học sinh sinh viên tham gia Bảo hiểm y tế hàng năm đều tăng. Từ năm 2016-2018, việc tổ chức, thực hiện chính sách Bảo hiểm y tế học sinh sinh viên đã được triển khai quyết liệt. Trong đó, ngay sau khi sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế và các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Bảo hiểm y tế có hiệu lực thi hành, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã kịp thời ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện chế độ, chính sách Bảo hiểm y tế cho các đối tượng có liên quan và các văn bản cá biệt để hướng dẫn thực hiện đối với từng nội dung cụ thể.
Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh và cấp huyện đã chủ động ký kết chương trình phối hợp với ngành giáo dục cùng cấp, ban hành Kế hoạch phối hợp, thành lập Ban chỉ đạo, ban hành Công văn liên ngành hướng dẫn tổ chức thực hiện, xây dựng và giao chỉ tiêu phấn đấu cụ thể tới các trường học trên địa bàn, tổ chức sơ kết, đánh giá đề ra những giải pháp thực hiện trong thời gian tiếp theo. Chính vì vậy, năm học 2018-2019, có trường học đã đạt tỉ lệ 100% học sinh sinh viên tham gia Bảo hiểm y tế.
Phấn đấu đạt 100% học sinh sinh viên tham gia Bảo hiểm y tế - ảnh minh họa
Theo số liệu thống kê, tính đến ngày 20/8/2019, tại các cơ sở khám chữa bệnh đã tổ chức khám bệnh Bảo hiểm y tế cho hơn 4,7 triệu lượt học sinh sinh viên (hơn 3,4 triệu ngày điều trị) với tổng số chi phí 1.781 tỷ đồng, trong đó Bảo hiểm y tế thanh toán là 1.422 tỷ đồng. Các trường hợp học sinh sinh viên được Quỹ khám chữa bệnh Bảo hiểm y tế chi trả chi phí điều trị nội trú lớn từ 100 triệu đồng trở lên, tính từ ngày 01/7 đến 31/7/2019 là 512 lượt thẻ học sinh. Trong đó, 499 lượt khám chữa bệnh được thanh toán chi phí từ 100 - 500 triệu đồng/đợt điều trị; 13 lượt khám chữa bệnh được thanh toán chi phí trên 500 triệu đồng/đợt điều trị; có 2 bệnh nhân được Bảo hiểm y tế thanh toán chi phí khám chữa bệnh trên 1 tỷ đồng/đợt điều trị.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện chính sách Bảo hiểm y tế học sinh sinh viên, còn tồn tại nhiều khó khăn, vướng mắc, như: Luật Bảo hiểm y tế quy định Bảo hiểm y tế học sinh sinh viên là hình thức bắt buộc, tuy nhiên vẫn chưa có biện pháp chế tài xử lý cụ thể đối với nhóm học sinh sinh viên khi không tham gia Bảo hiểm y tế Do đó, các cơ sở giáo dục vẫn chưa có biện pháp ràng buộc học sinh sinh viên phải tham gia Bảo hiểm y tế, dẫn đến tỷ lệ tham gia Bảo hiểm y tế còn chưa đồng đều tại một số địa phương. Điều kiện hoàn cảnh kinh tế của nhiều hộ gia đình có con em là học sinh sinh viên còn khó khăn, không có tiền mua Bảo hiểm y tế.
Nhóm đối tượng học sinh sinh viên, đặc biệt là sinh viên các trường đại học, cao đẳng và dạy nghề chưa tích cực tham gia Bảo hiểm y tế (chủ yếu chỉ tham gia năm thứ nhất) do nhận thức của một bộ phận học sinh sinh viên cho rằng họ ít ốm đau nên không tham gia Bảo hiểm y tế. Mặt khác, học sinh sinh viên là người dân tộc thiểu số mới thoát khỏi vùng khó khăn theo quy định của Chính phủ và một số học sinh sinh viên thuộc đối tượng mới thoát nghèo, cận nghèo nên không được ngân sách đóng toàn bộ vì vậy số tiền tự đóng Bảo hiểm y tế cao hơn. Nhiều hộ gia đình tuy không thuộc hộ nghèo hay cận nghèo nhưng khó khăn trong tham gia Bảo hiểm y tế do thu nhập không ổn định nhưng đầu năm học phải đóng nhiều khoản thu theo yêu cầu của nhà trường ngoài việc đóng Bảo hiểm y tế như học phí, trang phục, sách vở…
Bên cạnh đó, mức đóng Bảo hiểm y tế học sinh sinh viên hàng năm tăng do mức lương cơ sở điều chỉnh tăng cũng là rào cản đối với những gia đình còn khó khăn, đông con đi học. Đồng thời, hiện công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về Bảo hiểm y tế học sinh sinh viên ở một số nhà trường còn hạn chế, chưa được quan tâm đúng mức, một bộ phận học sinh sinh viên chưa hiểu rõ trách nhiệm, quyền lợi và ý nghĩa của việc tham gia Bảo hiểm y tế. Hoạt động y tế tại các trường học đạt hiệu quả chưa cao, hầu hết các trường chưa có cán bộ chuyên trách hoặc kiêm nhiệm có đủ điều kiện theo quy định để được trích kinh phí chăm sóc sức khỏe ban đầu.
Để chính sách Bảo hiểm y tế học sinh sinh viên thực sự phát huy hiệu quả, phấn đấu đạt 100% học sinh sinh viên tham gia Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã yêu cầu, Bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố tiếp tục tham mưu với cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương chỉ đạo Sở Giáo dục - Đào tạo, Sở Lao động- Thương binh và Xã hội phối hợp chặt chẽ với ngành Bảo hiểm xã hội tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về Bảo hiểm y tế trong các trường học; giao chỉ tiêu tỉ lệ tham gia Bảo hiểm y tế của học sinh sinh viên đối với từng cơ sở giáo dục; đưa tiêu chí về tỉ lệ tham gia Bảo hiểm y tế học sinh sinh viên là một trong các tiêu chí đánh giá, phân loại tổ chức cơ sở Đảng, đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ và việc chấp hành pháp luật của học sinh sinh viên, đảm bảo đến hết năm học 2019-2020 đạt 100% học sinh sinh viên tham gia Bảo hiểm y tế. Bên cạnh đó, thực hiện thu Bảo hiểm y tế học sinh sinh viên đảm bảo theo đúng quy định, đối với sinh viên mới nhập học, học sinh chuyển cấp, mới vào lớp 1 thực hiện thu Bảo hiểm y tế học sinh sinh viên của những tháng còn lại năm 2019. Đối với học sinh sinh viên đã thực hiện thu theo năm tài chính thì tiếp tục thực hiện thu vào cuối năm 2019; cơ sở giáo dục thu tiền đóng của học sinh sinh viên theo phương thức linh hoạt 3 tháng hoặc 6 tháng hoặc một năm một lần nộp vào quỹ Bảo hiểm y tế. Chỉ thực hiện thu Bảo hiểm y tế một lần năm 2020 nếu học sinh sinh viên có nguyện vọng và tự nguyện đóng...
Bảo hiểm xã hội Việt Nam cũng đề nghị Bộ Y tế cần nghiên cứu để nâng mức hỗ trợ đóng từ 30% đến 50%; đơn giản hóa thủ tục khám chữa bệnh Bảo hiểm y tế nhằm tạo thuận lợi cho người tham gia Bảo hiểm y tế khi đi khám chữa bệnh; kiểm tra giám sát và có chế tài xử lý đối với trường hợp cơ sở khám chữa bệnh thu thêm các chi phí đã kết cấu trong giá dịch vụ y tế, chi phí thuộc phạm vi thanh toán Bảo hiểm y tế và hạn chế thu thêm các chi phí ngoài phạm vi thanh toán Bảo hiểm y tế.