Định hướng nghề nghiệp đúng là một trong những quyết định quan trọng ảnh hưởng đến tương lai sau này của các con. Do đó, cần có sự phối hợp ăn ý giữa học sinh, phụ huynh và nhà trường.
Xem nhẹ tầm quan trọng của việc định hướng sớm
Nhiều phụ huynh cho rằng, cấp trung học cơ sở là quá nhỏ để định hướng nghề nghiệp cho con. Nhưng theo chương trình giáo dục mới được áp dụng vài năm gần đây, đặc biệt là năm học 2022 - 2023, hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp được đưa vào môn học bắt buộc cùng các môn văn hóa.
Theo quy định mới của Bộ GD&ĐT, học sinh lớp 10, bên cạnh các môn học bắt buộc, còn phải lựa chọn 4/9 môn tự chọn. Theo đó, học sinh và phụ huynh phải chọn lựa và phân luồng môn học ngay khi hết cấp trung học cơ sở.
Bên cạnh đó, một số phụ huynh chỉ tham khảo một cách qua loa hoặc không có kinh nghiệm để định hướng đúng đắn cho con. Trong khi đó, các con cũng chưa nhận thức rõ được tầm quan trọng của việc định hướng nghề nghiệp sớm, vẫn còn ham chơi, không có sự dẫn dắt của bố mẹ dẫn đến trẻ không mặn mà khi suy nghĩ về mục tiêu nghề nghiệp của mình.
Thực tế, nếu phụ huynh xem nhẹ việc định hướng sớm cho con sẽ dẫn đến lúng túng khi không biết chọn môn học nào trong các môn học tự chọn ngay khi bước vào lớp 10, kéo theo những sai lầm nghiêm trọng trong việc chọn ngành nghề và chọn trường đại học trong tương lai.
Nên phụ huynh và học sinh cần cân nhắc dựa trên năng lực và sở thích của con để chọn lựa tổ hợp môn và ngành nghề con dự định theo đuổi.
Áp đặt một cách truyền thống
Ngược lại với nhóm trên, rất nhiều phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của việc định hướng nghề nghiệp sớm nên rất sốt sắng và áp đặt con đi theo truyền thống “cha truyền con nối” nhằm tránh rủi ro trong quá trình chọn nghề của con. Nhiều phụ huynh muốn con viết tiếp ước mơ của mình, muốn con thực hiện những điều mình chưa làm được, kỳ vọng và mong mỏi ở con quá nhiều mà không nghĩ đến việc con cũng có những ước mơ riêng.
Thực tế, nhiều em bị ảnh hưởng bởi môi trường nghề nghiệp của cha mẹ nên yêu mến nghề đó. Tuy nhiên, không ít học sinh mong muốn được chọn những nghề mình thích nhưng không được sự đồng tình của bố mẹ. Phụ huynh đưa ra nhiều lý do để áp đặt suy nghĩ, áp đặt định hướng của mình lên các con, thậm chí cả đe dọa mà không quan tâm đến sở thích và mong muốn của con. Đây là một sai lầm mà rất nhiều phụ huynh mắc phải khi không cho con được quyền quyết định cuộc đời mình.
Kỳ vọng quá nhiều so với năng lực của con
Nhiều phụ huynh quá kỳ vọng vào năng lực và muốn con theo đuổi những ngành học “hot”, những ngành học khó như bác sĩ, kỹ sư… nên các con phải học rất nhiều để đạt được điểm số cao. Nhiều học sinh vì chưa biết bản thân muốn gì hoặc không dám bày tỏ quan điểm nên nghe theo sự sắp đặt của cha mẹ, đến khi lỡ bước vào mới biết mình không phù hợp.
Việc định hướng nghề nghiệp và con đường học tập cho con cần có sự đồng thuận giữa học sinh và phụ huynh chứ không phải chỉ một phía. Phụ huynh cần thấu hiểu năng lực và sở thích của con để đưa ra lời khuyên hữu ích nhất. Các con cũng nên lắng nghe và thuyết phục bố mẹ, bày tỏ ý kiến và có trách nhiệm với những quyết định của bản thân mình.