Cấp thuốc lao bằng nguồn Quỹ BHYT: Một chính sách nhân văn

Được BHYT chi trả

Phát hiện mình mắc Lao từ Chương trình khám sàng lọc lao miễn phí của Trung tâm Hỗ trợ sáng kiến sức khỏe cộng đồng (SCDI) triển khai trên địa bàn tỉnh Gia Lai, ông La O Dắc (dân tộc Chăm) xã Đất Bằng, huyện Krông Pa (Gia Lai) đã không khỏi lo lắng vì nỗi lo tiền viện phí. Tuy nhiên nhờ có thẻ BHYT, suốt 6 tháng ròng chữa bệnh ông không mất đồng tiền thuốc nào.

Ông La O Dắc là một trong người trong xã phát hiện mắc bệnh Lao nhờ chương trình khám sàng lọc từ SCDI. “Xã Đất Bằng là xã vùng cao khó khăn của tỉnh Gia Lai, bà con chủ yếu sống bằng nghề làm nương rẫy, trồng sắn, kinh tế rất eo hẹp nên để điều trị bệnh kéo dài như bệnh lao nếu không có BHYT sẽ rất khó khăn, không có tiền để chữa trị. Vì các hộ dân được cấp thẻ BHYT nên việc điều trị đã đỡ được gánh nặng kinh tế rất nhiều cho bà con”, y sĩ Rơ Châm Lộc chia sẻ.

Thuốc chống lao nguồn Quỹ Bảo hiểm y tế được cấp cho bệnh nhân lao trên toàn quốc bắt đầu từ tháng 7, đánh dấu một cột mốc quan trọng nhằm bảo đảm tài chính cho chương trình điều trị lao tại Việt Nam. Đây cũng là cơ hội để ngành y tế xoá tan nỗi lo gánh nặng bệnh lao.

Thực tế chỉ sau 4 tháng quy định trên được triển khai phản ánh từ các địa phương cũng như cơ sở y tế cho thấy, việc cấp thuốc lao bằng nguồn Quỹ Bảo hiểm y tế thể hiện sự nhân văn của chính sách an sinh xã hội, điều này sẽ nâng cao giá trị của tấm thẻ bảo hiểm y tế. Từ nay trở đi, người bệnh có thể sử dụng thẻ bảo hiểm y tế để vừa đi khám bệnh khác, vừa sử dụng thuốc điều trị lao, các quyền lợi vẫn được bảo đảm như trước đây. người bệnh lao đa số là bệnh nhân nghèo, không thể tự trang trải chi phí điều trị thuốc chống lao, do vậy sẽ là động lực để họ tham gia bảo hiểm y tế.

“Các nhà tài trợ đang chuyển hướng từ hỗ trợ trực tiếp cho người bệnh mua thuốc lao, thành hỗ trợ mua thẻ bảo hiểm y tế, trong một số năm đầu người bệnh chưa có thẻ bảo hiểm y tế sẽ được hỗ trợ từ các nguồn tài trợ, viện trợ hoặc từ ngân sách địa phương để mua thẻ bảo hiểm y tế. Như vậy, việc này sẽ xóa tan đi nỗi lo gánh nặng bệnh lao bấy lâu nay”, PGS, TS. Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Chủ nhiệm Chương trình Chống lao quốc gia cho biết.

Cần thêm những chính sách trợ giúp xã hội

Theo thống kê hiện, Việt Nam vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao, là một trong 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới với hơn 172.000 người mắc bệnh và 10.400 người chết vì bệnh lao (báo cáo WHO 2020).Trong đó, 63% bệnh nhân lao thường, 98% bệnh nhân lao kháng thuốc và gia đình đối mặt với những chi phí thảm họa - nghĩa là chi phí cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh lao vượt quá 20% thu nhập hằng năm của cả hộ gia đình. 70% người mắc lao ở trong độ tuổi lao động. Thống kê cũng cho thấy, hiện nay có khoảng 70% bệnh nhân lao thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo. Dù thuốc chống lao được cấp miễn phí song với thời gian điều trị kéo dài từ 6 đến 8 tháng, thậm chí 2 năm nếu là lao kháng thuốc, cùng với nhiều bệnh lý kèm theo nên chi phí điều trị cho một bệnh nhân có thể lên tới vài trăm triệu đồng. Do vậy, bên cạnh chính sách hỗ trợ điều trị bệnh Lao từ quỹ BHYT cần có thêm những chính sách trợ giúp xã hội để giúp bệnh nhân Lao ổn định cuộc sống.

Theo bà Kiều Thị Mai Hương, Quản lý Chương trình Sức khỏe và An sinh, Trung tâm Hỗ trợ sáng kiến Phát triển cộng đồng ( SCDI), hiện nay chi phí điều trị Lao đã được BHYT chi trả trong khi đó các nghiên cứu gần đây cho thấy, nếu tuân thủ phác đồ điều trị bệnh Lao có thể hoàn toàn chữa khỏi. Do vậy, cần có những chính sách hỗ trợ đảm bảo 100% bệnh nhân Lao có thẻ BHYT.

Thực tế cho thấy, do ảnh hưởng của Covid-19 khiến người dân không tiếp cận y tế thường xuyên nên tỷ lệ điều trị khỏi bệnh nhân lao có bằng chứng vi khuẩn học mới và tái phát mới chỉ đạt 77%, thấp hơn rất nhiều so với chỉ tiêu của WHO (85%) và của Chương trình Chống lao Quốc gia (90%). Việc chuyển đổi cơ chế mua sắm, thanh toán thuốc chống lao từ ngân sách nhà nước sang BHYT đã bắt đầu được triển khai tuy nhiên nhiều địa phương gặp khó khăn và vướng mắc cần được Chương trình Chống lao cùng Bộ Y tế, cơ quan BHXH Việt Nam hỗ trợ tháo gỡ.

“Ảnh hưởng của dịch Covid-19 khiến tình hình phát hiện và thu nhận bệnh nhân lao kháng thuốc thấp hơn chỉ tiêu rất nhiều (năm 2021 đạt 53% chỉ tiêu đề ra) đã dẫn tới nguy cơ quá hạn một số thuốc hàng 2. Để người mắc lao được tiếp cận điều trị lao theo đúng phác đồ điều trị dài ngày, cần phải nghiên cứu làm sao có thêm ngân sách để hỗ trợ, cấp thuốc chống lao miễn phí đến từng người bệnh một cách dễ dàng nhất. Khi người bệnh không gặp rào cản nào trong tiếp cận và điều trị bệnh lao mới có thể đạt mục tiêu chấm dứt bệnh lao”,  PGS, TS. Nguyễn Viết Nhung đề xuất.

Trước lo ngại về gánh nặng hành chính cũng như dòng kinh phí thanh toán đối với thuốc chống lao, đại diện Bảo hiểm Xã hội Việt Nam khẳng định sẽ không có vấn đề gì phát sinh. Hiện nay, tất cả các cơ sở khám, chữa bệnh đều đã liên thông dữ liệu, việc thay thế hay bổ sung các gói thuốc chỉ là thêm một thao tác bổ sung vào danh mục và chỉ định cho người bệnh. Cơ sở khám, chữa bệnh từ trước đến nay vẫn phải lập báo cáo để tổng hợp quyết toán, nên sẽ không phát sinh chứng từ, thủ tục.

Người bệnh thậm chí còn thuận lợi hơn vì trước đây, có thể họ phải đi lĩnh thuốc hai nguồn, thuốc bảo hiểm y tế ở một quầy và thuốc ngân sách ở một quầy, thì nay chỉ cần đến một quầy thuốc. Bệnh viện từ chỗ phải thực hiện hai hệ thống sổ sách, giờ đây chỉ có một hệ thống, giảm đi một nửa. Điều đó cho thấy, việc cấp thuốc chống lao nguồn bảo hiểm y tế sẽ rất thuận lợi cho người bệnh và cơ sở y tế cũng dễ dàng theo dõi hơn khi chỉ có một hệ thống sổ sách.