Không phủ nhận các thành tựu của giáo dục đào tạo trong những năm vừa qua, tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thị Xuân Thu (đoàn Khánh Hoà) cho biết, cử tri rất băn khoăn về chất lượng giáo dục và vấn đề quản lý giáo dục hiện nay ở tất cả các cấp học.
"Ở bậc mầm non, việc trẻ em bị bạo hành bởi chính các cô nuôi dạy trẻ, việc bỏ quên trẻ em trong xe đưa đón dẫn đến chết người, việc quản lý ở các cơ sở giáo dục gọi là chất lượng cao cho thấy có nhiều lỗ hổng về quản lý khiến cha mẹ học sinh hết sức bất an. Vấn nạn dạy thêm, học thêm, mua điểm, gian lận thi cử hết sức nhức nhối, nhất là ở kỳ thi đại học vừa qua ở các tỉnh Hòa Bình, Sơn La, Hà Giang là hậu quả của một nền giáo dục quản lý lỏng lẻo, cải tiến giáo dục không đi đôi với đổi mới cơ chế quản lý giáo dục", đại biểu nêu quan điểm.
Đại biểu Nguyễn Thị Xuân Thu lo lắng về chất lượng giáo dục và vấn đề quản lý giáo dục.
Theo đại biểu, mặc dù vừa qua Quốc hội đã thông qua Luật Giáo dục, cơ sở vật chất đầu tư cho giáo dục tăng, phương tiện hỗ trợ giáo dục hiện đại nhưng học giả, thi giả vẫn được thừa nhận, thậm chí được cấp bằng tốt nghiệp xuất sắc và vẫn tìm được những chỗ làm tốt nhờ cơ chế mua bán, xin cho. Điều đó tác động rất lớn đến tâm lý học sinh, sinh viên và gia đình, làm mất động lực phấn đấu của các học sinh nghèo học giỏi. Học sinh học thật, thi thật, cơ hội tìm kiếm, đào tạo, bồi dưỡng nhân tài của quốc gia cũng vì thế mà mất dần, chảy máu chất xám không có dấu hiệu giảm, dù Chính phủ có rất nhiều cơ chế thu hút nhân tài.
"Tôi xin phép được nhắc lại tuyên bố nổi tiếng của Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela là người đạt giải Nobel Hòa bình được ghi trang trọng trước cổng trường Đại học Nam Phi như một lời cảnh báo đối với ngành giáo dục: Để phá hủy bất kỳ quốc gia nào không cần phải sử dụng đến bom nguyên tử hoặc tên lửa tầm xa, chỉ cần hạ thấp chất lượng giáo dục và cho phép gian lận trong các kỳ thi của sinh viên, bệnh nhân sẽ chết dưới bàn tay của bác sĩ của nền giáo dục đó, các tòa nhà sụp đổ dưới bàn tay của các kỹ sư của nền giáo dục đó. Tiền bị mất trong tay các nhà kinh tế và kế toán của nền giáo dục đó và nhân loại chết dưới bàn tay của các học giả tôn giáo của nền giáo dục đó. Công lý bị mất trong tay của các thẩm phán của nền giáo dục đó và sự sụp đổ của giáo dục là sự sụp đổ của một quốc gia", đại biểu Nguyễn Thị Xuân Thu nhấn mạnh.
Ngân sách dành cho công tác bảo vệ trẻ em còn rất thấp
Đề cập đến vấn đề bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, đại biểu Ngô Thị Minh (đoàn Quảng Ninh) đánh giá cao trách nhiệm của Chính phủ và các bộ, ngành, cơ quan trung ương và chính quyền các địa phương. Điển hình là việc Chính phủ đã nhanh chóng thiết lập cơ chế điều phối liên ngành, tổ chức Hội nghị trực tuyến và thiết lập các đường dây nóng quốc gia để bảo vệ trẻ em... Điều đó đã thể hiện hành động khá mạnh mẽ của Chính phủ, là bước đột phá nhằm khắc phục những hạn chế về công tác phối hợp liên ngành vốn đang tồn tại lâu nay trong công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em.
Đại biểu Ngô Thị Minh cho rằng, ngân sách dành cho lĩnh vực bảo vệ trẻ em còn quá thấp so với nhu cầu thực tế.
Tuy nhiên theo đại biểu, qua khảo sát thấy rằng, việc ban hành các văn bản để triển khai Luật Trẻ em và Công ước quốc tế về quyền trẻ em còn khá nhiều điểm nghẽn. Đặc biệt là thiếu hướng dẫn cụ thể để quy định về ưu đãi thuế, tín dụng đất đai. Các quy định về tạo sự bình đẳng giữa khu vực công lập và khu vực ngoài công lập trong cung ứng dịch vụ về trợ giúp xã hội, giáo dục, y tế, tư pháp, văn hóa, vui chơi cho trẻ em nhằm giúp các địa phương triển khai thực hiện.
Về phía các bộ, ngành, mặc dù được luật quy định khá cụ thể về vai trò chủ trì, phối hợp trong hoạt động nhưng trên thực tế sự chủ động trong công tác phối hợp còn nhiều hạn chế. Ở địa phương, tổ chức liên ngành các cấp về trẻ em còn mang tính hình thức, việc bố trí người làm công tác bảo vệ trẻ em cấp xã, việc bố trí ngân sách để thực hiện các quyền của trẻ em theo quy định của pháp luật, giải quyết các trường hợp trẻ em bị xâm hại, bạo lực, mua bán… chưa có sự chỉ đạo quyết liệt của chính quyền các cấp.
Đặc biệt, theo đại biểu Ngô Thị Minh, ngân sách nhà nước dành cho công tác bảo vệ trẻ em hàng năm tuy được Chính phủ quan tâm hơn nhưng khoảng cách còn quá xa so với yêu cầu thực tiễn. "Nhiều địa phương bố trí ngân sách chi thường xuyên cho công tác này thông qua ngành Lao động - Thương binh và Xã hội còn thấp và rất thấp. Không ít chương trình, đề án dành cho trẻ em được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhưng không có nguồn kinh phí thực hiện, đặc biệt, không có nguồn ngân sách để trợ giúp khi trẻ em bị xâm hại tình dục ở cấp độ hỗ trợ, can thiệp do luật định", bà Minh nói
Từ những bất cập nêu trên, bà Minh kiến nghị Quốc hội điều chỉnh tuổi trẻ em trong Luật Trẻ em cho phù hợp với Công ước quốc tế về quyền trẻ em mà Việt Nam đã phê chuẩn nhằm bảo vệ tốt hơn nhóm trẻ em từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, bảo đảm tương thích với chính sách của các nước trong khu vực và trên thế giới, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực (vấn đề này đã được Chính phủ trình khi xem xét về Luật Trẻ em năm 2016). Đồng thời, đề nghị các cơ quan tư pháp sớm ban hành hướng dẫn về công tác điều tra, giám định pháp y về việc nhận diện những vấn đề mới về trẻ em, như dâm ô với trẻ em và lao động trẻ em. Về lâu dài cần sớm hoàn thiện dự án luật về tư pháp cho người chưa thành niên để bảo vệ tốt nhất trẻ em là nạn nhân, nhân chứng. Quy định cụ thể về các vấn đề điều tra, truy tố, xét xử thân thiện với trẻ em.