Tiếp tục kỳ họp thứ 10, sáng nay 24/10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về những vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi).
Toàn cảnh phiên làm việc tại Hội trường Diên Hồng
Không phân loại, bao bì đúng quy định: Kiểm tra, xử lý
Tại báo cáo tiếp thu, giải trình trước khi Quốc hội thảo luận, Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học, công nghệ và môi trường Phan Xuân Dũng cho biết, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho biết, nội dung liên quan đến rác sinh hoạt đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các đại biểu Quốc hội.
Về quản lý chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân, theo ông Dũng, tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, dự thảo luật đã chỉnh lý quy định về phân loại chất thải rắn sinh hoạt thành 3 loại cơ bản và căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội của từng địa phương, UBND cấp tỉnh quyết định việc phân loại cụ thể chất thải rắn sinh hoạt khác như tại Điều 76.
Cụ thể, Điều 76 của dự thảo luật phân loại chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân gồm 3 nhóm: Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế; Chất thải thực phẩm; Chất thải rắn sinh hoạt khác.
Theo ông Phan Xuân Dũng, dự thảo đã quy định giá tối đa đối với dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt; mức chi trả của hộ gia đình, cá nhân cho công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt dựa trên lượng, loại chất thải phát sinh.
Đáng chú ý tại điều 78 của dự thảo Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi), đơn vị thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt có quyền từ chối thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân không phân loại và không sử dụng bao bì đúng quy định và thông báo cơ quan có thẩm quyền để kiểm tra, xử lý theo quy định pháp luật; trừ trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng bao bì của chất thải rắn sinh hoạt khác theo quy định.
Để việc thu gom rác thuận lợi, dự thảo luật cũng nêu rõ, đơn vị thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt có trách nhiệm phối hợp với UBND cấp xã, tổ dân phố, ban quản lý khu dân cư, đại diện khu dân cư trong việc xác định thời gian, địa điểm, tần suất và tuyến thu gom chất thải rắn sinh hoạt và công bố rộng rãi.
Dự án nguy cơ cao mới phải đánh giá sơ bộ tác động môi trường
Một trong những vấn đề còn ý kiến rất khác nhau qua nhiều vòng thảo luận là phân loại dự án đầu tư có tác động đến môi trường.
Vì thế, tại báo cáo tiếp thu, giải trình trước khi Quốc hội thảo luận, Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học, công nghệ và môi trường Phan Xuân Dũng cho biết, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho biết vẫn để hai phương án.
Phương án 1 (Điều 29a): Theo Tờ trình số 252/TTr-CP của Chính phủ: quy định về phân loại dự án đầu tư thành 04 nhóm, gồm: Dự án đầu tư phải thực hiện đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và phải có giấy phép môi trường (GPMT); Dự án đầu tư chỉ phải thực hiện ĐTM và không phải có GPMT; Dự án đầu tư không phải thực hiện ĐTM nhưng phải có GPMT; Dự án không phải thực hiện ĐTM và không phải có GPMT.
Tiêu chí cụ thể xác định từng loại đối tượng này được quy định tại Điều 31a (đối tượng phải thực hiện ĐTM) và Điều 40a (đối tượng phải có GPMT).
Phương án này, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội có ưu điểm là thuận tiện trong việc tra cứu đối tượng dự án tương ứng với các thủ tục môi trường phải thực hiện.
Tuy nhiên, có nhược điểm là không áp dụng được các tiêu chí môi trường xuyên suốt để quản lý môi trường trong các dự án đầu tư; không bảo đảm linh hoạt trong việc điều chỉnh danh mục đối tượng phải thực hiện ĐTM, GPMT.
Phương án 2 (Điều 29b): Là phương án tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, theo đó, quy định rõ tiêu chí phân loại dự án theo mức độ tác động đến môi trường.
Đồng thời, dự án đầu tư được phân thành 4 nhóm gồm: có nguy cơ tác động xấu đến môi trường mức độ cao, có nguy cơ, ít có nguy cơ và không có nguy cơ tác động xấu đến môi trường.
Theo phương án này, giao Chính phủ quy định tiêu chí cụ thể và ban hành danh mục dự án thuộc các nhóm I, II và III. Quy định này có ưu điểm là sử dụng thống nhất, xuyên suốt các tiêu chí môi trường trong xác định đối tượng phải đánh giá sơ bộ tác động môi trường; đánh giá tác động môi trường (ĐTM); giấy phép môi trường, đăng ký môi trường, theo đánh giá của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.
Theo ông Phan Xuân Dũng, giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt từ hộ gia đình, cá nhân được được quy định tại điều 80 của dự thảo luật.
Cụ thể, giá dịch vụ này phải phù hợp với nguyên tắc định giá của Nhà nước theo quy định của pháp luật về giá; dựa trên lượng chất thải đã được phân loại.
Bên cạnh đó, chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế, chất thải nguy hại phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân đã được phân loại theo quy định không phải chi trả giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý.
UBND cấp tỉnh quy định mức kinh phí hộ gia đình, cá nhân phải chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải thực phẩm và chất thải rắn sinh hoạt khác phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội của từng địa phương.
Về lộ trình thực hiện phân loại rác sinh hoạt, thu phí thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, ông Phan Xuân Dũng cho biết chậm nhất trước ngày 31-12-2024.
