Quân giải phóng tiến vào Ngọ Môn, cố đô Huế.
Thực hiện chủ trường của khu ủy Trị Thiên Huế mở đợt “Tấn công toàn diện mùa Thu năm 1967” tôi có dịp về huyện Hương Thủy được gặp đồng chí Lê Như Khánh (bí danh Thanh Long) Trưởng Ban An ninh huyện mà đã hai năm chúng tôi xa nhau, về tuổi đời tôi lớn hơn anh 7 tuổi, lại là người cùng quê nên Khánh coi tôi như anh ruột của mình. Đêm đó tại hậu cứ huyện Hương Thủy chúng tôi không sao ngủ được. Cả hai người ngồi sát nhau bên bếp lửa tôi thì thầm ôn lại kỷ niệm buổi chia tay vợ, con trước ngày lên đường chi viện vào chiến trường miền Nam.
Ngày ấy, chúng tôi cùng công tác ở công an tỉnh Hà Nam, cùng được Bộ triệu tập lớp đi B tháng 12 năm 1962, cùng được chi viện vào Ban An ninh Thừa Thiên Huế, cùng có con trai sinh 1962 và hai chị em (vợ tôi và vợ Khánh) cùng bồng bế đứa con còn bú mẹ tất tả lên Trường Công an Trung ương thăm chồng vào thời điểm chỉ còn vài ngày nữa là chúng tôi lên đường chi viện vào miền Nam. Đây là thời điểm nhà trường rất hạn chế việc tiếp xúc với gia đình nhằm giữ bí mật cho chuyến đi. Tôi và Khánh cố ghìm nén tình cảm, tỏ ra vui vẻ như mội lần và giữ kín về chuyến đi công tác xa. Chúng tôi chỉ được trò chuyện chốc lát ở phòng thường trực của trường, ôm hôn đưa con thơ yêu quý rồi động viên hai người vợ: “Các anh đang còn thời gian học tập, chủ nhật tới các anh sẽ về Phủ Lý thăm các em và các con. Con chúng mình còn nhỏ, trời rét, đường xa, tàu xe khó khăn vất vả lắm, cứ một hai tuần các anh sẽ về thăm”. Nói vậy, chứ tôi và Khánh đều hiểu rõ đó chỉ là lời an ủi, động viên người vợ thương yêu của mình. Sự thật, từ nay đến ngày lên đường đâu còn cơ hội về thăm nữa.
Câu chuyện giữa hai người đang muốn dứt thì chợt Khánh dừng lại nhìn tôi với nét đăm chiêu rồi thẫn thờ nói: “Anh Thi (tức Lai)! Công tác ở huyện gian khổ ác liệt lắm em làm cán bộ lãnh đạo phải gương mẫu lăn lộn trong quần chúng ở cơ sở mới động viên anh em đi phía trước được. Hy sinh là chuyện khó tránh khỏi nên em có mệnh hệ nào, may mắn anh còn sống anh cố tìm lại phần con lại của em và đưa em về quê hương nhé!”. Tôi sững sờ, cố trấn tĩnh lại để động viên Khánh: “Sao Khánh lại nói chuyện gở thế, anh em mình cao số lắm, kháng chiến thắng lợi anh em minh lại cùng nhau về Phủ Lý trả món nợ cũ cho hai nàng như lời đã hứa hẹn năm xưa tại Trường Công an Trung ương chứ!”
Ảnh bức thư.
Động viên Khánh vậy thôi, chứ ai đã từng lăn lộn hoạt động bám trụ trong dân ở cơ sở đều thấu hiểu phải chấp nhận cuộc sống lấy đất làm giường, lấy hầm làm nhà, mưa gió đội trời che thân, giá rét lấy sương sưởi ấm, đói lòng lấy nước thay cơm và sẵn sàng hy sinh thân mình cho đất nước. Những lời Khánh nói làm lòng tôi se lại trong giây phút. Đó là tâm can sâu thẳm của Khánh, của một con người, nó có xuất hiện, nhưng ít vì hầu như thời gian cuốn hút vào cuộc chiến tranh để đem lại sự sinh tồn cho tổ quốc, dân tộc. Tôi thầm nghĩ thật đau sót nếu điều đó sảy ra với tôi hoặc Khánh. Vợ con chúng mình sẽ sống ra sao? Sẽ đau khổ đến mức nào? Nhưng đó là sự nghiệp cách mạng, nếu không có lớp người chịu hy sinh làm sao có có kháng chiến thắng lợi, có độc lập, tự do, thống nhất, có gia đình hạnh phúc cho mọi người. Suy nghĩ đó lại chiếm lĩnh tâm hồn tôi và Khánh cũng như tôi đã sẵn sàng nếu nó sảy ra.
Đồng chí Khánh là là một cán bộ lãnh đạo xông xáo, dũng cảm và mẫu mực. Từ ngày được điều động về huyện Hương Thủy làm Trưởng ban an ninh huyện đã phát huy tốt vai trò của mình, được lãnh đạo an ninh tỉnh ghi nhận và đánh giá cao. Sau Mậu Thân, năm 1968, huyện Hương Thủy là một trọng điểm bình định của địch, chúng càn quét, chà đi, sát lại nhằm tiêu diệt cơ sở cách mạng và cán bộ nằm vùng. Ở giai đoạn vô cùng khó khăn, gian khổ, ác liệt đại bộ phận cán bộ chiến sỹ đều phải được đưa lên căn cứ miền núi hoặc cho ra Bắc để bảo toàn lực lượng. Số cán bộ ở lại bám trụ trong dân đã lần lượt hy sinh, đồng chí khánh vẫn nêu cao vai trò người cán bộ công an chi viện, là tấm gương kiên cường bám trụ ở cơ sở. Mặc dù được nhân dân thôn Lang Xá Cồn, xã Thủy Thanh nuôi dưỡng, bảo vệ nhưng vẫn không tránh khỏi hiểm nguy. Rồi một lần bị địch săm trúng hầm bí mật, biết rõ có người chúng kêu gọi đầu hàng, không còn cách nào, với khí phách anh hùng và tấm lòng kiên trung với Đảng, với nước, với dân đồng chí Khánh bung nắp hầm nhảy lên chiến đấu bắn trả quyết liệt vào kẻ thù và anh dũng hy sinh.
Ghi nhớ công ơn người cán bộ công an quê miền Bắc đã chẳng tiếc máu xương vào chiến đấu giải phóng cho quê hương mình, đồng bào và cơ sở cách mạng vô cùng đau buồn, tiếc thương người cán bộ an ninh Lê Như Khánh và đã bí mật chôn cất, hương khói nơi anh yên nghỉ được an lành trong suốt những năm tháng chiến tranh.
Ngay sau ngày tỉnh Thừa Thiên Huế được giải phóng (26/3/1975), tôi về ngay nơi Khánh hy sinh và được nhân dân đưa đến mộ chí của anh. Đốt nén hương thơm, tôi nghẹn ngào chia sẻ với người đã khuất: “Hôm nay, anh lại đến với em như ngày nào gặp nhau ở Hương Thủy, mà sao âm dương cách biệt, mà sao em chỉ còn lại phần hồn nơi an giấc ngàn thu. Không! Khánh ơi em vẫn còn sống mãi trong lòng đồng bào, đồng chí đồng đội. Em hãy phù hộ cho vợ con em được hạnh phúc. Anh không bao giờ quên lời em đã dặn dò”
Tấm ảnh về ngôi mộ của đồng chí Khánh tôi đã đưa ngay về cho vợ và con anh. Vài năm sau, được sự giúp đỡ tận tình của lãnh đạo công an tỉnh Thừa Thiên Huế và công an tỉnh Nam Hà hài cốt của đồng chí Khánh đã được đưa về quê hương tổ chức trọng thể lễ an tháng tại nghĩa trang quê nhà - thành phố Nam Định.