Để ứng phó với tình hình dịch bệnh Covid 19 đang lan rộng làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới việc dạy và học, Bộ GD&ĐT đã ban hành văn bản hướng dẫn điều chỉnh nội dung dạy học của Học kì II, năm học 2019-2020, chương trình giáo dục phổ thông tại Việt Nam.
Thạc sĩ Đặng Ngọc Khương, Giáo viên Ngữ Văn, Hệ thống Giáo dục Hocmai.
Kiến thức trọng tâm cần ôn thi không nhiều
Phân tích về nội dung giảm tải môn Ngữ văn khối THPT, (học kỳ 2), thầy Đặng Ngọc Khương cho biết, việc tinh giản được thực hiện xung quanh 3 hướng: Thứ nhất là không dạy: Đây là những nội dung được giảm hẳn không thực hiện trên lớp và sẽ không rơi vào nội dung bài thi hoặc kiểm tra đánh giá, chủ yếu nằm ở nội dung Tiếng Việt, Tập làm văn mang tính lý thuyết hoặc nội dung đã được học ở các lớp dưới. Bài "Thực hành về hàm ý" (lớp 12) đã được dạy khá kĩ ở lớp 9. Việc lược bớt những nội dung này sẽ tiết kiệm được thời gian học trên lớp của học sinh.
Thứ hai, khuyến khích học sinh tự đọc, tự làm: Những nội dung không dạy trên lớp nhưng khuyến khích học sinh đọc thêm, thường là các văn bản đọc hiểu (thơ, truyện, kí, kịch...). Bài "Những đứa con trong gia đình", "Thuốc", "Nhìn về vốn văn hóa dân tộc"... (Lớp 12); bài "Lai Tân", "Nhớ đồng" "Tương tư" "Chiều xuân"... (Lớp 11); bài "Tựa Trích diễm thi tập", "Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn (trích Đại Việt sử kí toàn thư)", "Thái sư Trần Thủ Độ (trích Đại Việt sử kí toàn thư)"... (lớp 10).
Thứ ba là những nội dung được yêu cầu Tự học có hướng dẫn: Đây là một số nội dung giáo viên hướng dẫn học sinh tự học trên lớp theo hai dạng, đó là: Dạng dẫn tích hợp, kết hợp các bài có cùng nội dung. Ví dụ lớp 12 bài "Diễn đạt trong văn nghị luận" (2 bài, 2 tiết) nay chuyển thành Tự học có hướng dẫn (1 tiết). Lớp 11 bài "Nghĩa của câu" (2 bài, 2 tiết) gộp lại thành 1 tiết. Lớp 10 bài "Tổng kết phần Văn học" gộp lại thành 1 tiết.
Dạng giảm nội dung trong 1 bài để giảm thời lượng. Ví dụ với lớp 12 có bài "Hồn Trương Ba, da hàng thịt" (2 tiết) nay Tự học có hướng dẫn (1 tiết): giáo viên cho học sinh tóm tắt văn bản; tập trung đoạn đối thoại giữa Trương Ba - Đế Thích và các câu hỏi 1,3; bỏ câu hỏi 2, 4, 5 và phần Luyện tập.
Có thể thấy, số lượng nội dung được bỏ qua so với phân phối nội dung chương trình của Bộ GD&ĐT trong học kì 2 không phải là ít nhưng so phạm vi kiến thức trọng tâm cần ôn thi là không nhiều.
Về cơ bản những nội dung giảm tải, trừ 3 văn bản: "Rừng xà nu" (Nguyễn Trung Thành), "Những đứa con trong gia đình" (Nguyễn Thi), "Hồn Trương Ba, da hàng thịt" (Lưu Quang Vũ), còn lại đều rơi vào phần Đọc thêm, văn học nước ngoài, văn nghị luận và kiến thức Tiếng Việt, Tập làm văn. Đây vốn là phần không nằm trong trọng tâm ôn thi của học sinh. Những điều chỉnh này khuyến khích hoạt động tự học của học sinh.
Học sinh cuối cấp có thể yên tâm lướt qua các phần được giảm tải để tập trung vào phần kiến thức được xem là trọng yếu.
Những lưu ý với học sinh
Theo thông tin từ Bộ GD&ĐT, học sinh cuối cấp có thể yên tâm lướt qua các phần được giảm tải để tập trung vào phần kiến thức được xem là trọng yếu. Ví dụ như ở môn ngữ văn - là một trong các môn thi bắt buộc của kỳ thi THPT quốc gia - có nhiều tác phẩm văn học được đưa vào phần "khuyến khích tự đọc". Cụ thể như tác phẩm "Rừng xà nu", "Những đứa con trong gia đình", "Một người Hà Nội", "Thuốc", "Mùa lá rụng trong vườn", "Bắt sấu rừng U Minh Hạ"... một số bài thuộc diện "tự học có hướng dẫn", một số bài không dạy hoàn toàn hoặc một phần.
Đối với các bạn học sinh lớp 12, đây là giai đoạn nước rút rất quan trọng, dựa vào những nội dung tinh giản, trong chương trình học kì 2 chỉ còn lại ba tác phẩm nằm trong chương trình ôn thi: "Vợ chồng A Phủ", "Vợ nhặt" và "Chiếc thuyền ngoài xa", các em hoàn toàn có thể bắt đầu ôn luyện lại các kiến thức về Đọc – hiểu, cách viết đoạn văn nghị luận xã hội 200 chữ và một số tác phẩm trọng tâm cần lưu ý: "Tây Tiến", "Việt Bắc", "Đất Nước", "Sóng", "Người lái đò sông Đà", "Vợ chồng A Phủ", "Vợ nhặt", "Chiếc thuyền ngoài xa"...
Ngoài ra, việc tự xây dựng kế hoạch học tập và ôn luyện hợp lí cũng có vai trò rất quan trọng và thiết yếu. Sắp tới đây Bộ GD&ĐT sẽ công bố đề thi minh họa cho kì thi THPT quốc gia 2020, các bạn cần theo dõi để cập nhật kịp thời cấu trúc và nội dung đề thi để ôn luyện cho tốt.