Chúng tôi tìm về Khu di tích lịch sử Ngã Ba Đồng Lộc vào dịp chuẩn bị kỷ niệm 72 năm Ngày truyền thống lực lượng TNXP Việt Nam (15/7/1950 – 15/7/2022), hướng tới kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh Liệt sỹ, 54 năm Chiến thắng Đồng Lộc và tưởng niệm 54 năm Ngày hy sinh của 10 nữ Anh hùng Liệt sỹ TNXP giữa biển người từ khắp mọi miền đất nước đổ về.
Lật lại những trang sử hào hùng trong cuốn sách “Đồng Lộc - Ngã ba bất tử”, một trong những tài liệu tuyên truyền 50 Chiến thắng Đồng Lộc mà Ban phối hợp để xuất bản, nhiều du khách đã rưng rưng nhắc lại với chúng tôi, quá khứ hào hùng của một thời máu lửa. Ngã ba Đồng Lộc, nằm trong thung lũng giao cắt giữa hai quốc lộ 15A và 15B, thuộc địa phận xã Đồng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh.
Nơi đây là tượng đài về ý chí sắt đá và sự hi sinh cao cả của Lực lượng TNXP. Trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước, Ngã ba Đồng Lộc được ví như là yết hầu, là mạch máu giao thông nối liền hậu phương lớn miền Bắc với tiền tuyến lớn miền Nam. Để giữ vững mạch máu giao thông từ Bắc vào Nam được thông suốt, hàng ngàn cán bộ, chiến sỹ và nhân dân đã ngã xuống.
Thủ tướng Phạm Minh Chính dâng hương tại Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc
Trong đó, phải kể đến sự hy sinh anh dũng của tiểu đội 10 cô gái TNXP thuộc Tiểu đội 4, Đại đội 552, Tổng đội 55 vào ngày 24/7/1968.
Loạt bom thứ 15 trong ngày trút xuống Ngã ba Đồng Lộc, trong đó có một quả bom đã phát nổ gần căn hầm chữ A - nơi 10 chị đang tránh bom - làm sập hầm và tất cả 10 chị đã hy sinh khi tuổi đời còn rất trẻ, từ 17 đến 24 tuổi. Cũng tại Ngã ba Đồng Lộc, đã xuất hiện nhiều tấm gương chiến đấu dũng cảm, kiên cường, nơi đây đã gắn liền với tên tuổi của hàng loạt các anh hùng, liệt sỹ với những chiến công vang dội như: Nguyễn Tiến Tuẫn, Vương Đình Nhỏ, Uông Xuân Lý, La Thị Tám…
Với tinh thần đó, từ cuối năm 1964 đến năm 1972, quyết tâm đảm bảo thông suốt cho con đường vận tải chiến lược từ miền Bắc vào miền Nam, quân và dân Đồng Lộc đã đoàn kết một lòng, để từ đó làm thất bại hoàn toàn âm mưu cắt đứt con đường vận tải chiến lược Bắc - Nam qua Đồng Lộc của đế quốc Mỹ.
Đồng đội của 10 cô gái Ngã ba Đồng Lộc hành hương về "địa chỉ đỏ"
Từ một địa danh được ví là “túi bom”, là “vùng đất chết” trong chiến tranh, ngày nay Ngã ba Đồng Lộc đã được sự quan tâm đặc biệt của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Trung ương Đoàn và Tỉnh Hà Tĩnh cũng như của các nhà hảo tâm trên khắp mọi miền đất nước, nơi đây đã và đang hồi sinh mạnh mẽ, với nhiều quần thể di tích, công trình ý nghĩa, tiêu biểu được đầu tư xây dựng, tôn tạo xứng tầm.
Có thể kể đến như: Khu mộ 10 nữ TNXP, Nhà bia tưởng niệm TNXP toàn quốc, Sa bàn chiến đấu, Nhà bảo tàng, Tháp chuông Đồng Lộc, cụm tượng 10 nữ TNXP và nhiều công trình văn hóa tâm linh khác. Mới đây nhất, dịp kỷ niệm 46 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước vừa qua, Khu Di tích Ngã ba Đồng Lộc đã khánh thành 3 cổng từ ba hướng vào khu di tích, được xây dựng bằng đã nguyên khối với tổng kinh phí đầu tư 15 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa. Việc đầu tư xây dựng 3 cổng bằng đá khối này góp phần bảo đảm giữ sự tôn nghiêm trong khu di tích.
Cũng dịp này, khu di tích đã đưa xe điện vào hoạt động để phục vụ đưa đón du khách tham quan, dâng hương, tưởng niệm các Anh hùng Liệt sỹ khi đến tham quan. Để Khu di tích lịch sử cấp Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc là địa chỉ đỏ giáo dục đạo đức truyền thống, cách mạng cho các thế hệ hôm nay và mai sau, là điểm du lịch tâm linh, thu hút được sự quan tâm của đồng bào cả nước và du khách quốc tế, hiện nay tại đây tiếp tục đầu tư, tôn tạo nhiều hạng mục di tích lịch sử quan trọng, trong đó đáng kể đến là tu sửa, nâng cấp lại hệ thống sa bàn điện tử; hạng mục cải tạo cổng tứ trụ và bậc cấp lên cổng và cải tạo khu mộ 10 nữ anh hùng liệt sĩ TNXP đang được gấp rút thực hiện.
Các thế hệ trẻ Hà Tĩnh dâng hương tại khu mộ 10 cô gái Ngã ba Đồng Lộc
Ban Quản lý đã chủ động phối hợp với Công an huyện Can Lộc, Công an thị trấn Đồng Lộc đảm bảo ANTT trong những ngày cao điểm. Khu di tích đóng chân trên địa bàn nên Ban quản lý cũng thường xuyên có các hoạt động dân vận, an sinh xã hội với thị trấn Đồng Lộc nói riêng, và các địa bàn lân cận nói chung.
Ngoài việc là cầu nối để kết nối với các tổ chức, doanh nghiệp và nhà hảo tâm trong trong việc trao quà cho các hoàn cảnh khó khăn, người già, neo đơn, Ban quản lý khu di tích Ngã ba Đồng Lộc còn tham gia phối hợp với chính quyền và lực lượng chức năng, đảm bảo ANTT tại khu di tích, nhất là vào dịp ngày lễ, Tết; tham gia với chính quyền làm đường băng cản lửa, dập lửa cứu rừng khi có cháy xảy ra trên địa bàn.
Trở lại Đồng Lộc vào dịp tháng 7, dù ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, song các hoạt động tri ân, đền ơn đáp nghĩa vẫn được Tỉnh Hà Tĩnh và Ban Quản lý Khu di tích tổ chức rất trang trọng, tôn nghiêm. Điểm nhấn, là hoạt động tổ chức lễ giỗ lần thứ 54 của 10 nữ Anh hùng liệt sỹ TNXP hy sinh tại Ngã ba Đồng Lộc, được tổ chức trang trọng tại Đền thờ Ngã ba Đồng Lộc.
Cựu TNXP hành hương về Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc
Thanh niên Hà Tĩnh tiếp nối truyền thống của cha anh, đã phát huy tinh thần xung kích, tình nguyện “đi bất cứ nơi đâu, làm bất cứ việc gì khi Tổ quốc cần”. Nhiều thanh niên đã tình nguyện đi xây dựng khu kinh tế mới, làng thanh niên lập nghiệp, xung kích xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, bảo vệ môi trường, giúp dân gặt lúa, làm đường...
Nhiều ông chủ trang trại trẻ, chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh trẻ, nhiều cán bộ xã, thôn, tổ dân phố là thanh niên đã cho thấy tinh thần trách nhiệm của tuổi trẻ với cộng đồng. Phong trào tình nguyện đã được khơi dậy, phát triển rộng khắp, thu hút hàng nghìn học sinh, sinh viên tham gia.
Đặc biệt, những ngày tháng 7 này, thế hệ trẻ Hà Tĩnh đang hướng về khu di tích Ngã ba Đồng Lộc để thấm thía thêm những đóng góp, hy sinh to lớn của các thế hệ cha anh, từ đó có thêm động lực, niềm tin dựng quê hương Hà Tĩnh ngày càng phát triển.