Thừa Thiên - Huế: Nhiều tàu vỏ thép “mắc cạn”, ngân hàng khó thu hồi tiền nợ

Nghị định số 67/2014/NĐ-CP "ra đời" cho đến nay, toàn tỉnh Thừa Thiên - Huế có 45 ngư dân được phê duyệt vay vốn đóng mới tàu cá, trong đó có nhiều tàu vỏ thép với chi phí đóng mới lên đến hàng chục tỷ đồng, như: Yàu của ngư dân Trần Dành hơn 21,4 tỷ đồng, Trần Văn Chiến 18,4 tỷ đồng… 

Tổng số tiền các ngân hàng cho vay vốn đóng tàu theo Nghị định 67 hơn 303,2 tỷ đồng. Tuy nhiên, hiện số vốn cho vay được các ngân hàng thu lại là rất ít ỏi mà nguyên nhân một phần là do tàu cá của ngư dân hoạt động không mang lại lợi nhuận.

Trường hợp của ngư dân La Văn Thoạn (thị trấn Thuận An, huyện Phú Vang) là một trong số đó. Năm 2017, ông Thoạn vay ngân hàng gần 8 tỷ đồng để đóng mới tàu cá có công suất hơn 700CV. Sau hơn 1 năm ra khơi bám biển, tàu thua lỗ do chi phí cao nên ông phải cho nằm bờ với số nợ quá hạn chi trả cho ngân hàng lên đến 1,4 tỷ đồng.

"Ngày đóng được chiếc tàu cá công suất lớn và đưa vào hoạt động, vợ chồng tui rất vui mừng, chỉ chăm lo việc vươn khơi bám biển để kiếm tiền trả số nợ đã vay vốn ngân hàng. Thế nhưng, do tàu lớn nên kinh phí duy tu, bảo dưỡng máy móc hàng tháng quá lớn, cần nhiều nhân công, trong khi hải sản đánh bắt trên biển không nhiều như trước. Dù thu nhập mỗi chuyến biển tăng hơn nhưng thu vẫn không đủ bù chi nên tôi quyết định cho tàu cá nằm bờ".

Tại cuộc đối thoại ba bên (chính quyền sở tại – ngân hàng – ngư dân) được tổ chức mới đây tại UBND thị trấn Thuận An, nhiều ngư dân có tàu vỏ thép, tàu cá đóng theo Nghị định 67 đều phản ánh thực trạng khó khăn trong vận hành, thu hồi vốn từ khi có tàu mới. Ngay như ngư dân Trần Dành, người có tàu vỏ thép trị giá nhất tỉnh Thừa Thiên - Huế cũng kêu "lỗ" do chi phí vận hành lớn.

Một trường hợp khác phải cho tàu nằm bờ là tàu cá số hiệu TTH-99999TS của ngư dân Trần Văn Chiến (xã Phú Thuận, Phú Vang). Đây chính là tàu vỏ thép đầu tiên của tỉnh Thừa Thiên - Huế được đóng mới theo Nghị định 67 và được hạ thủy cuối năm 2016. Nhưng cũng như nhiều tàu cá vỏ thép công suất lớn của các ngư dân ở miền Trung, chỉ sau một thời gian hoạt động, do chi phí vận hành hoạt động tàu quá lớn, dẫn đến mỗi chuyến biển đều thua lỗ nên ngư dân Chiến đành cho tàu nằm bờ.

Ông Chiến cho biết, sau khi có Nghị định 67, cùng với số vốn có được, gia đình vay thêm 17,5 tỷ đồng từ ngân hàng BIDV Thừa Thiên - Huế để đóng mới tàu cá vỏ thép. Tàu dài 28,09m, được thiết kế theo yêu cầu đối với tàu biển cấp 1, hoạt động an toàn ở vùng biển xa bờ đến 200 hải lý với 1 máy chính hiệu Mitsubishi có công suất 822HP, 2 máy phát điện 79KVA và 17KVA, hệ thống lái điện thủy lực, tời kéo lưới thủy lực 4 tấn, tời neo thủy lực 1,5 tấn... nên đánh bắt ở ngư trường xa bờ rất yên tâm.

"Trong những chuyến biển đầu tiên, tàu hoạt động hiệu quả nên gia đình đã trả được gần 500 triệu đồng tiền vay vốn cho ngân hàng. Thế nhưng càng về sau, mỗi chuyến biển chỉ thu được trên dưới 100 triệu đồng, trừ chi phí nhân công, tiền dầu thì lỗ nặng. Mới đây, tôi cố gắng kêu gọi ngư dân đi thêm 3 chuyến nữa để hy vọng kiếm thêm được ít tiền trả lãi ngân hàng vào dịp cuối năm nhưng càng ra khơi thì càng lỗ nên tàu đành nằm bờ 3 tháng qua. Trong khi tàu nằm bờ, số tiền gốc và tiền lãi ngân hàng mà gia đình phải trả mỗi năm lên đến 1,2 tỷ đồng nên hiện gia đình chưa biết phải tính sao", theo lời ngư dân Trần Văn Chiến.

Trao đổi với phóng viên, ông Ngô Văn Đủ, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thị trấn Thuận An (huyện Phú Vang, Thừa Thiên - Huế) cho biết, toàn thị trấn có 23 tàu cá được đóng mới theo Nghị định 67. Trong số này, phần lớn các tàu đều hoạt động vươn khơi bám biển khá hiệu quả, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Tuy nhiên, hiện có 3 tàu cá đóng mới lại phải nằm bờ, trong đó có tàu của ngư dân Thoạn.

Ông Trương Văn Giang, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thừa Thiên - Huế cho biết, theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, toàn tỉnh hiện dư nợ vốn cho vay đóng tàu theo Nghị định 67 là hơn 255,8 tỷ đồng. Dù nhiều ngư dân "chây ỳ" trả nợ vay vốn đóng tàu nhưng chưa có chủ tàu cá xa bờ nào của tỉnh bị các ngân hàng… khởi kiện. 

Trong khi đó, theo Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) chi nhánh Thừa Thiên - Huế, số ngư dân tại Thừa Thiên - Huế được đơn vị vay vốn đòng tàu theo Nghị định 67 là 18 trường hợp, với tổng vốn hơn 151 tỷ đồng. Tuy nhiên đến nay, số tiền thu nợ chỉ đạt hơn 4,2 tỷ đồng. 

Ngân hàng cho rằng, ngoài các tàu cá hoạt động không hiệu quả thì vẫn có nhiều chủ tàu 67 làm ăn có lợi nhuận nhưng chưa có ý thức, trách nhiệm trả nợ và thực hiện các cam kết tín dụng, ỷ lại chính sách của Nhà nước, "chây ỳ" và không hợp tác với ngân hàng trong việc trả nợ. 

Ngoài ra, do ngân hàng và các cơ quan chức năng chưa nắm bắt chính xác sản lượng, giá trị và doanh thu khai thác hải sản thực tế dễn đến các chủ tàu cá thiếu trung thực, khai gian sản lượng, giá bán lẫn doanh thu để trốn tránh nghĩa vụ trả nợ vay cho ngân hàng.

"Thời gian tới, chúng tôi sẽ triển khai nhiều biện pháp đối với các chủ tàu vi phạm cam kết tín dụng, chậm trả nợ so với quy định. Ngoài đề xuất các chính quyền địa phương, các Chi hội nghề cá, nghiệp đoàn nghề cá tăng cường công tác tuyên truyền đến ngư dân chấp hành nghiêm các quy định của Chính phủ trong việc trả nợ, quản lý tài sản đảm bảo tiền vay thì đơn vị sẽ thực hiện thu hồi tài sản là tàu cá nếu chủ tàu không cho tàu hoạt động và sẽ khởi kiện các trường hợp ngư dân cố tình trốn tránh nghĩa vụ trả nợ", ông Trần Đình Khoái, Phó Giám đốc Agribank chi nhánh Thừa Thiên - Huế cho hay.