Toàn cảnh buổi họp báo công bố báo cáo Triển vọng phát triển kinh tế Việt Nam của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB)
Cần 3 đột phá chính
Trong năm 2022, Việt Nam đã đạt mức tăng trưởng vô cùng ấn tượng, với mức tăng gần như mạnh nhất trong khu vực châu Á. Điều này đạt được là do 2 yếu tố chính, đó là tăng trưởng tương đối đồng đều trên tất cả các cực tăng trưởng, đặc biệt là thương mại, đầu tư và tiêu dùng trong nước; cùng với môi trường kinh tế vĩ mô ổn định khi Việt Nam thực hiện linh hoạt chính sách tiền tệ.
ADB dự báo Việt Nam có thể đạt mức tăng trưởng 6,5% như Chính phủ đã đề ra. Theo ông Nguyễn Minh Cường, chuyên gia kinh tế trưởng ADB, để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần có 3 đột phá chính.
Ông Cường cho biết: "Thứ nhất là đầu tư công; năm nay đầu tư công khác với mọi năm vì khối lượng đầu tư rất lớn. Đến năm 2023, theo kế hoạch Việt Nam sẽ giải ngân tương đương gần 30 tỉ USD. Đây là mức rất lớn nhưng sẽ tạo đột phá mạnh. Điều này có thể góp 1% vào mức tăng trưởng GDP.
Thứ hai là việc chuyển hướng chính sách của Việt Nam, từ thắt chặt kiểm soát lạm phát sang hỗ trợ tăng trưởng, rất quan trọng. Cuối cùng là sự mở cửa của Trung Quốc. Hầu hết các lĩnh vực chủ chốt của Trung Quốc từ công nghiệp, xây dựng, dịch vụ đều tăng trưởng manh. Điều này hỗ trợ phục hồi của Việt Nam rất tốt".
Tuy nhiên, ADB cũng đánh giá những rủi ro bên ngoài có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Trong đó có thể kể đến tình hình kinh tế suy thoái với những biến động trong hệ thống ngân hàng trên thế giới, cùng với chính sách thắt chặt tiền tệ vẫn đang có xu hướng diễn ra ở các nền kinh tế phát triển. Ngoài ra, các yếu tố khác có thể kể đến căng thẳng địa chính trị, biến đổi khí hậu, thể chế chính sách…
Báo cáo của ADB cho thấy đầu tư công sẽ là một động lực then chốt khác cho việc phục hồi và tăng trưởng kinh tế trong năm 2023 và 2024, giúp thúc đẩy ngành xây dựng và các hoạt động kinh tế liên quan khác.
"Cùng với việc nhanh chóng chuyển sang chính sách nới lỏng tiền tệ trong tháng 3, giải ngân đầu tư công được kỳ vọng mang lại tác động đa chiều, tạo ra động lực tăng trưởng mạnh mẽ cho nền kinh tế" - ông Andrew Jeffries, giám đốc quốc gia của ADB tại Việt Nam, nhấn mạnh.
Ngân hàng này tính toán dự kiến một lượng đáng kể vốn đầu tư công sẽ được giải ngân trong năm 2023. Chính phủ cam kết giải ngân 30 tỉ USD trong năm nay, trong đó 90% đã được phân bổ cho các bộ ngành và tỉnh để giải ngân từ tháng 1/2023.
Tuy nhiên, đầu tư nước ngoài sẽ vẫn bị ảnh hưởng do suy thoái kinh tế toàn cầu. Vốn FDI đăng ký mới giảm 38% và giải ngân giảm 4,9% trong hai tháng đầu năm 2023 so với cùng kỳ năm trước. Thâm hụt tài khóa trong năm 2023 có thể cao hơn chỉ tiêu thâm hụt của năm là 4,4% GDP.
Trong tương lai, ADB cũng khuyến nghị Việt Nam cần tiếp tục cải cách để đảm bảo tài chính bền vững hơn, giảm đáng kể sự phụ thuộc vào các nguồn thu không bền vững như đất đai và dầu thô. Một động lực khác là sự hồi phục của mảng dịch vụ và tiêu dùng nội địa. Lượng khách du lịch Trung Quốc bắt đầu quay trở lại Việt Nam từ ngày 15-3 được kỳ vọng sẽ mang lại lợi ích cho ngành du lịch và dịch vụ ở Việt Nam, với dự báo tăng trưởng của ngành đạt 8% trong năm nay.
Hoạt động du lịch và nhu cầu nội địa tăng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
ADB cũng dự báo các nền kinh tế đang phát triển ở châu Á - Thái Bình Dương tăng trưởng nhanh hơn trong năm nay. Việc các hạn chế do đại dịch COVID-19 tiếp tục được nới lỏng, đặc biệt tại Trung Quốc, được kỳ vọng sẽ thúc đẩy tiêu dùng, du lịch và đầu tư.
Các nền kinh tế ở châu Á và Thái Bình Dương được dự đoán sẽ tăng trưởng 4,8% trong năm nay và năm sau so với 4,2% của năm ngoái. Trong khi đó, lạm phát của khu vực sẽ giảm dần về mức trước đại dịch, mặc dù có sự khác biệt đáng kể giữa các nền kinh tế.
Theo Nhà kinh tế trưởng Albert Park, cải thiện tiêu dùng và đầu tư đang thúc đẩy sự phục hồi ở nhiều nền kinh tế trong khu vực, bù đắp tác động của giá lương thực và năng lượng tăng cao do cuộc xung độ tại Ucraina và những cơn gió ngược toàn cầu khác.
Nhà kinh tế trưởng của ADB, ông Albert Park cho biết: “Việc Trung Quốc chấm dứt chính sách Zero COVID và mở cửa lại nền kinh tế đã làm gia tăng triển vọng kinh tế khu vực. Nhu cầu đối với hàng hoá sản xuất và dịch vụ được vực dậy. Du lịch và kiều hối có xu hướng tăng lên. Ở nhiều nền kinh tế phụ thuộc vào du lịch, lượng khách du lịch đang dần cải thiện theo mức trước đại dịch. Các điều kiện thị trường tài chính cũng được cải thiện từ cuối năm ngoái”.
Tuy nhiên, rủi ro đối với triển vọng tăng trưởng khu vực vẫn tồn tại. Các điều kiện tài chính toàn cầu thắt chặt hơn, kết hợp với sự gia tăng nợ trong thập kỷ qua và trong thời kỳ đại dịch đã làm tăng rủi ro ổn định tài chính.
“Tác động của những căng thẳng địa chính trị đối với thương mại và chuỗi cung ứng, cùng với những hậu quả của biến đổi khí hậu sẽ là những cơn gió ngược đe doạ triển vọng tăng trưởng của châu Á. Để đối phó với những thách thức này, nên các chính phủ trong khu vực cần tập trung vào các chính sách hỗ trợ hợp tác và hội nhập mạnh mẽ hơn để thúc đẩy thương mại, đầu tư, năng suất và khả năng phục hồi” – ông Albert Park nhấn mạnh.
Hoạt động du lịch và nhu cầu nội địa tăng mạnh mẽ đang thúc đẩy các nền kinh tế Đông Nam Á như Indonesia, Philippines và Việt Nam, với tăng trưởng dự báo đạt 4,7% trong năm nay và 5% vào năm 2024. Lạm phát khu vực sẽ giảm tốc xuống 4,2% vào năm 2023 và 3,3% vào năm 2024 sau khi đạt 4,4% vào năm ngoái.