TP. Vĩnh Long được thành lập vào ngày 10/4/2009, nằm ở vị trí trung tâm vùng ĐBSCL, trên trục Quốc lộ 1, đường bộ cao tốc, đường sắt tốc độ cao TP HCM - Cần Thơ, có điều kiện thông thương dễ dàng với toàn bộ vùng ĐBSCL cũng như với TP HCM và một số nước Đông Nam Á.
Là đô thị có lịch sử phát triển lâu đời, những năm gần đây, tình hình quy hoạch xây dựng, tốc độ phát triển đô thị và đầu tư hạ tầng trên địa bàn thành phố phát triển mạnh mẽ, đồng bộ theo hướng văn minh, hiện đại. Không gian phát triển đô thị của TP Vĩnh Long không còn giới hạn trong phạm vi của TP mà đã phát triển lan tỏa sang huyện lận cận.
Theo Quy hoạch xây dựng vùng tỉnh Vĩnh Long đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2050, xác định thành phố Vĩnh Long là đô thị hạt nhân nằm trong vùng trung tâm tỉnh Vĩnh Long. Đây là vùng phát triển kinh tế động lực của tỉnh với thế mạnh của vùng là phát triển đô thị, trung tâm công nghiệp, trung tâm giáo dục - đào tạo; trung tâm du lịch, giải trí chất lượng cao tầm cỡ khu vực và quốc gia; hình thành các vùng chuyên canh sản xuất lúa, rau màu và cây ăn trái.
Vai trò, vị trí là đô thị trung tâm vùng tỉnh của TP Vĩnh Long chính là một động lực thu hút đầu tư, dân cư, lao động để phát triển đô thị. Có điều kiện thuận lợi để phát triển ngành nông nghiệp hiện đại, là nền tảng phát triển các ngành công nghiệp và dịch vụ liên quan, sẽ là động lực để phát triển đô thị. Có tiềm năng phát triển du lịch, là động lực thu hút đầu tư phát triển đô thị du lịch.
Trong hơn 10 năm kể từ khi được công nhận là đô thị loại III (năm 2007), tình hình quy hoạch, xây dựng, phát triển đô thị và đầu tư hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn thành phố phát triển mạnh mẽ với định hướng hoàn thiện hạ tầng đô thị và hạ tầng kinh tế toàn bộ 11 phường hiện nay của thành phố.
Với những thay đổi lớn như vậy, việc công nhận thành phố Vĩnh Long mở rộng là rất cần thiết, phù hợp với định hướng quy hoạch kinh tế-xã hội, quy hoạch xây dựng vùng Đồng bằng sông Cửu Long cũng như vùng tỉnh Vĩnh Long và quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thành phố.