Say nắng, cảm nắng (hay sốc nhiệt) là hiện tượng thường gặp trong mùa hè.
Các biểu hiện của say nắng, say nóng có thể tùy theo mức độ tăng thân nhiệt và thời gian. Có thể từ những biểu hiện nhẹ ban đầu là tăng nhịp tim, tăng nhịp thở, hồi hộp trống ngực rồi đến trạng thái mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, nhức đầu, tay chân rã rời, kích thích nhẹ, khó thở tăng dần, chuột rút... và cuối cùng là ngất, hôn mê, trụy tim mạch, tử vong.
Theo các bác sĩ, việc tuyên truyền cho người dân nắm được các biện pháp dự phòng, nhận biết và xử trí ban đầu sốc nhiệt là cực kỳ quan trọng và có thể cứu sống bệnh nhân sốc nhiệt, đặc biệt là trong những ngày thời tiết nắng nóng kỷ lục như gần đây.
Bác sĩ Nguyễn Thị Nga - Khoa Hồi sức tích cực Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cảnh báo, đối với những người lao động, hoạt động trong thời tiết nắng nóng, có thể có các triệu chứng ra mồ hôi nhiều, đau cơ, yếu cơ, chuột rút, chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi, buồn nôn, nôn hoặc ngất.
Bác sĩ Nga cho hay, việc phát hiện và xử trí tại chỗ khi xảy ra say nắng hoặc sốc nhiệt là cực kỳ quan trọng vì thân nhiệt cao kéo dài sẽ dẫn đến nguy cơ tổn thương thần kinh và các cơ quan khác không hồi phục.
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Nga, khi gặp bệnh nhân sốc nhiệt, cần nhanh chóng di chuyển nạn nhân ra khỏi khu vực nắng nóng vào nơi mát mẻ.
Đặt nạn nhân nằm xuống, cởi bớt quần áo; Sử dụng nước lạnh hoặc khăn ướt phủ lên toàn bộ cơ thể đồng thời dùng quạt thổi vào để tăng cường hạ nhiệt. Cho uống nước ngay nếu còn tỉnh và không nôn nhiều.
Để hạ nhiệt, nên áp túi nước đá vào nách, bẹn, cổ cho bệnh nhân say nắng.
Chú ý cho bệnh nhân uống nước mát có pha muối, chườm lạnh bằng khăn mát hoặc nước đá ở những vị trí có động mạch lớn đi gần ngoài da như nách, bẹn, cổ.
Gọi ngay xe cấp cứu để chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Trên đường vận chuyển: Mở điều hòa hoặc cửa sổ xe cứu thương. Tiếp tục đắp khăn ướt và nước lạnh lên cơ thể. Truyền dịch tĩnh mạch nếu có thể.
Nếu nạn nhân hôn mê không uống được nước hoặc nôn liên tục, sốt tăng liên tục, kèm các triệu chứng đau bụng, đau ngực, khó thở thì phải nhanh chóng chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Trong quá trình vận chuyển vẫn thường xuyên chườm mát cho nạn nhân.
Tại các trung tâm y tế, nạn nhân sẽ được truyền bù nước và điện giải cũng như các biện pháp hỗ trợ khác. Trong trường hợp nạn nhân sốt cao có thể dùng paracetamol để hỗ trợ hạ sốt. Nếu có co giật phải dùng các thuốc chống co giật cho bệnh nhân. Trường hợp nạn nhân hôn mê có thể phải đặt ống nội khí quản thở máy.
Lưu ý để phòng tránh say nắng
Khi thời tiết nắng nóng, tránh ra ngoài vào những giờ cao điểm như buổi trưa. Nếu có việc bắt buộc phải ra ngoài thì phải mặc quần áo rộng và sáng màu, đội mũ và sử dụng kem chống nắng đầy đủ.
Uống nhiều nước để tránh mất nước và tăng cường ăn thêm trái cây rau xanh.
Hạn chế uống cafein hoặc cồn để tránh làm cơ thể mất nước và làm tình trạng rối loạn thân nhiệt trở nên nghiêm trọng hơn.
Tuyệt đối không uống thuốc muối khi không có chỉ định của bác sĩ và nên bù nhiệt bằng các nước uống điện giải khác như đồ uống thể thao hoặc nước uống từ trái cây.