Một năm nhiều thách thức đối với hoạt động của HĐND các cấp
Năm 2021 là năm đầu tiên triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, đây cũng là năm cử tri và nhân dân cả nước tiến hành bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp nhiệm kỳ 2021-2026; xây dựng và kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền địa phương theo quy định của pháp luật. Trong khi đó, tình hình thế giới và trong nước chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19 ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện các chỉ tiêu mà Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết đại hội Đảng bộ các tỉnh, thành phố và Nghị quyết của HĐND các cấp đã đề ra.
Trước tình hình đó, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội và Chính phủ đã ban hành nhiều chủ trương, cơ chế, chính sách kịp thời nhằm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp vượt qua khó khăn, sớm ổn định sản xuất để phục hồi và phát triển kinh tế. Cùng với sự vào cuộc mạnh mẽ, tích cực của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương các cấp, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành các văn bản hướng dẫn, giám sát giúp HĐND các tỉnh, thành phố chủ động thực hiện tốt chức năng, vai trò là cơ quan đại diện cho nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, góp phần vừa hoàn thành nhiệm vụ, vừa bảo đảm phòng chống dịch an toàn hiệu quả, bảo đảm an sinh xã hội, đời sống và an toàn cho người dân.
HĐND các cấp đã góp phần quan trọng vào thành công tốt đẹp của cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026, với tỷ lệ 99,60% cử tri cả nước tham gia bỏ phiếu, ngày bầu cử 23/5/2021 đã thực sự trở thành Ngày hội lớn của toàn dân.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cùng các lãnh đạo Đảng, Quốc hội, Chính phủ tham dự Hội nghị
Tại hội nghị, đại diện Thường trực HĐND các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc trình bày tham luận tập trung vào các nội dung: nâng cao chất lượng giám sát chuyên đề của HĐND cấp tỉnh; giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả giám sát của HĐND cấp tỉnh trong việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo và kiến nghị cử tri; kinh nghiệm và giải pháp nâng cao chất lượng tổ chức các phiên giải trình của Thường trực HĐND cấp tỉnh.
Theo Phó Chủ tịch Thường trực HĐND thành phố Hà Nội Phùng Thị Hồng Hà, để hoạt động giám sát của HĐND thực sự phát huy hiệu quả, , Thường trực HĐND TP Hà Nội kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo ban hành các quy định, hướng dẫn cụ thể về cơ chế giám sát, quy định rõ các hình thức giám sát của HĐND thành phố, HĐND quận, thị xã với UBND phường khi thực hiện mô hình chính quyền đô thị; quy định cụ thể về thẩm quyền, nhiệm vụ đối với cơ quan giám sát. Đồng thời, chỉ đạo ban hành các quy định về chế tài sau giám sát, quy định về trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị được giám sát trong việc thực hiện các kết luận giám sát của HĐND thành phố, quận, huyện, thị xã, đặc biệt là trong việc giám sát hoạt động của UBND, Chủ tịch UBND phường tại các quận, thị xã; để đảm bảo Chủ tịch UBND thực hiện theo đúng chức trách, nhiệm vụ được giao; tránh trường hợp chủ quan, lơ là trong hoạt động . Cùng với việc tăng số lượng đại biểu HĐND chuyên trách cấp thành phố, cũng cần quy định tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách đảm bảo hiệu quả hoạt động của HĐND.
Năm 2022: Kịp thời ban hành các Nghị quyết để tổ chức thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội
Kết luận Hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, trong năm 2021, HĐND các cấp nhất là cấp tỉnh đã tham gia lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức rất thành công cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 trong điều kiện bị tác động, ảnh hưởng nặng nề của dịch COVID-19 nhưng với tỷ lệ cử tri cả nước tham gia bỏ phiếu rất cao để ngày 23/5/2021 đã thực sự trở thành ngày hội lớn của toàn dân. Cuộc bầu cử đã bầu đủ số lượng đại biểu Quốc hội và cơ bản đủ số lượng đại biểu HĐND với cơ cấu hợp lý và chất lượng được nâng cao.
Tổ chức thành công nhiều kỳ họp của HĐND tỉnh, thành phố để kịp thời cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh, thành phố nhiệm kỳ 2020-2025, các Nghị quyết của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ.
Ngay sau khi cuộc bầu cử mặc dù tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp nhưng HĐND tỉnh, thành phố đã tổ chức thành công kỳ họp thứ nhất, kiện toàn tổ chức bộ máy HĐND, đồng thời xem xét, quyết định một số giải pháp cấp bách phòng, chống dịch COVID-19 và duy trì phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội của địa phương.
Ngoài việc tổ chức 2 kỳ họp thường lệ, nhiều tỉnh, thành phố tổ chức kỳ họp bất thường để quyết định nhiều nội dung quan trọng về công tác phòng, chống dịch COVID-19 theo tinh thần Nghị quyết 30 của Quốc hội khóa XV và nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.
Toàn cảnh Hội nghị
Chủ tịch Quốc hội khẳng định, trong năm 2021, HĐND tỉnh, thành phố đã luôn quán triệt và tổ chức thực hiện tốt chủ trương của Đảng, các Nghị quyết của Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ; việc hướng dẫn, chỉ đạo sâu sát, toàn diện, kịp thời của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, triển khai quyết liệt thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc và Đại hội Đảng bộ các cấp, bám sát chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo luật định, vượt qua nhiều khó khăn, thử thách khắc nghiệt, cam go của đại dịch COVID-19, có nhiều mô hình mới, cách làm hay, đổi mới, sáng tạo, linh hoạt, thích ứng mọi điều kiện, hoàn thành tốt đẹp nhiệm vụ được giao năm 2021 và tạo tiền đề, điều kiện cho việc thực hiện nhiệm vụ của cả nhiệm kỳ, giai đoạn 2021-2026.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh một số phương hướng nhiệm vụ giải pháp công tác năm 2022 của HĐND tỉnh, thành phố, cụ thể:
Rà soát, xây dựng hoặc hoàn thiện và tổ chức thực hiện Đề án tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng kỳ họp HĐND, chất lượng hoạt động của Thường trực HĐND, các Ban HĐND, các Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND để thực hiện tốt nhất nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND tỉnh, thành phố. Việc đổi mới, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND phải bám sát chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc và Đại hội Đảng bộ tỉnh, thành phố; hoạt động của HĐND phải lấy đại biểu làm trung tâm và trong mọi quyết sách liên quan đến chính quyền địa phương lấy doanh nghiệp người dân làm trung tâm, đặt lợi ích quốc gia dân tộc lên trên hết.
Tiến hành rà soát, xây dựng, trình cấp ủy cùng cấp thông qua chủ trương hoặc HĐND ban hành Nghị quyết về chương trình xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật cho cả nhiệm kỳ để chủ động từ sớm, từ xa trong xây dựng, hoàn thiện khung khổ, thể chế kiến tạo phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; chú trọng việc thể chế hóa, cụ thể hóa các Nghị quyết đặc thù của Quốc hội đối với mô hình tổ chức chính quyền và cơ chế chính sách đặc thù cho một số tỉnh, thành phố.
Kịp thời ban hành các Nghị quyết để tổ chức thực hiện và giám sát việc tổ chức thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội, tài chính - ngân sách, đầu tư công, các chương trình mục tiêu quốc gia, nhất là Chương trình phòng, chống dịch COVID-19 giai đoạn 2022-2023 và Chương trình phục hồi phát triển kinh tế - xã hội, các giải pháp tài chính - tiền tệ trong 2 năm 2022-2023.
Tiếp tục rà soát, hoàn thiện và tổ chức thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa Đoàn đại biểu Quốc hội với HĐND, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND với Uỷ ban nhân dân và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tỉnh, thành phố...